ANKARA İLİ ÜZERİNDEN DÖVMEYE BÜTÜNCÜL BİR BAKIŞ

T.C.

ANKARA ÜNİVERSİTESİ

SOSYAL BİLİMLER ENSTİTÜSÜ

HALKBİLİM ANABİLİM DALI

ANKARA İLİ ÜZERİNDEN MODERN DÖVMEYE BÜTÜNCÜL BİR BAKIŞ

Yüksek Lisans Tezi

Yaşam KAYA

Ankara – 2018

T.C.

ANKARA ÜNİVERSİTESİ

SOSYAL BİLİMLER ENSTİTÜSÜ

HALKBİLİM ANABİLİM DALI

ANKARA İLİNDE MODERN DÖVMEYE BÜTÜNCÜL BİR BAKIŞ

Yüksek Lisans Tezi

Yaşam KAYA

Tez Danışmanı

Ankara – 2018

T.C.

ANKARA ÜNİVERSİTESİ

SOSYAL BİLİMLER ENSTİTÜSÜ

HALKBİLİM ANABİLİM DALI

ANKARA İLİNDE MODERN DÖVMEYE BÜTÜNCÜL BİR BAKIŞ

Yüksek Lisans Tezi

Yaşam KAYA

Tez Danışmanı:

Tez Jürisi Üyeleri

Adı ve Soyadı                                                  İmzası

              ……………………………………..                      ……………………….

              ……………………………………..                      ……………………….

              ……………………………………..                      .……………………….

              …………………………………….                       ………………………..

             ……………………………………..                       ………………………...

TÜRKİYE CUMHURİYETİ

ANKARA ÜNİVERSİTESİ

SOSYAL BİLİMLER ENSTİTÜSÜ MÜDÜRLÜĞÜNE

  Bu belge ile, bu tezdeki bütün bilgilerin akademik kurallara ve etik davranış ilkelerine uygun olarak toplanıp sunulduğunu beyan ederim. Bu kural ve ilkelerin gereği olarak, çalışmada bana ait olmayan tüm veri, düşünce ve sonuçları andığımı ve kaynağını gösterdiğimi ayrıca beyan ederim. (30/05/2018)

                                                                                  Tezi Hazırlayan Öğrencinin

                                                                                   Adı ve Soyadı

                                                                   …………………………………………

                                                                                   İmzası

                                                                   ………………………………………….

ÖN SÖZ

   “Ankara İlinde Modern Dövmeye Bütüncül Bir Bakış” başlıklı bu tez çalışmasıyla dövmenin yapılışındaki motivasyon sebepleri, dövme kültürü, dövme ve dövmecilerin toplumdaki artışı ve dövme ve dövmecilerin artışındaki nedenleri araştırılmaya çalışılmıştır.

   Öncelikle dövme hakkındaki araştırmalar ve dövme tarihi üzerinde durulmuştur. Daha sonra dövme ile ilgili öğrenilebilecek bilgiler edinilip derlenmiştir.

   Dövme yaptıranlar ve yapanlardaki artış ile seçilen dövme modellerinin yapılışındaki motivasyon sebepleri bu konuyu seçmeme neden oldu.

  

                                                                                                                     Yaşam KAYA

İÇİNDEKİLER

JÜRİ ÜYELERİNİN ONAY VE İMZA SAYFASI

ÖN SÖZ

BİRİNCİ BÖLÜM

1.GİRİŞ

1.1.Araştırmanın Problemi

1.2.Araştırmanın Amacı

1.3.Araştırmanın Önemi

1.4.Araştırmanın Yöntemi

BÖLÜM II: KAVRAMSAL ÇERÇEVE

2.1.Dövmenin Tarihçesi

2.2.Literatür

ÜÇÜNCÜ BÖLÜM: ALAN ÇALIŞMASI

3.1.Dövme Yaptırmanın Maliyeti

3.2.Dövme Yapılan Yer ve Koşullar

3.3.Dövme Sonrası Bakım ve Uygulamalar

3.4.Dövmenin Yapılacağı En Uygun Mevsim ve Dönem

3.5.Dövmenin Bedende Yapıldığı Bölgeler ve Tepkiler

3.6.Düzenlemeler

3.7.Sanatsal Yön

3.8.Dövme ve Sağlık

3.9.Dövme ve Cinsiyet

3.10.Dövme ve Cinsellik

DEĞERLENDİRME            VE ALAN ÇALIŞMASI

SONUÇ

EKLER

EK 1 Dövme Anketi ve Yanıtları

EK 2 Dövme Anketi ve Yanıtları

EK 3 Dövme Görüşme Soruları ve Yanıtları

KAYNAKÇA

FOTOĞRAFLAR

ÖZET

ABSTRACT

BİRİNCİ BÖLÜM

1.GİRİŞ

  Dövmenin kullanımı çok eski tarihlere gitmektedir ve yazıdan çok eski dönemlerde kullanılmıştır.[1] “Dövme, prehistorik çağdan beri bütün uygarlıklar tarafından farklı amaç ve sebeplerle kullanılmıştır. Dövme, deride pigmentin kasıtlı veya kazara çökelmesi olarak tanımlanır. Dövme, Thaitice kökenli tatau sözcüğünden türemiştir, Avrupa’ya Kaptan Cook’un Thaiti ve Polinezya’ya seyahatleri sonucu taşınmıştır. Dövme, Polinezya derin kültür ve sosyal yaşamının önemli bir parçasıydı. 1970’lerden beri dövme endüstriyel ülkelerde meslek veya kültürel akım olarak kullanılmaktadır.”[2]  Eski dönemlerdeki dövmeler geleneksel dövme olarak adlandırılırken günümüzdeki dövmeler çağdaş veya modern dövme olarak adlandırılmaktadır.

  Bu çalışma, modern olarak adlandırılan dövmeyi yaptıran bireylerin dövmelerini hangi motivasyonlarla yaptırdıklarını ve dövmelerine yükledikleri anlamları ve bunun dışında modern dövme ile ilgili edinilebilecek tüm bilgileri edinmeye çalışmıştır. Çalışmada eskilerde yapılan, geleneksel dövme değil de modern olarak adlandırabileceğimiz dövme araştırıldığından, modern dövmenin tarihi üzerinden konu anlatılmaya ve araştırılan problemler anlaşılmaya çalışılacaktır. Geleneksel dövmelerin yaptırılması daha mecburi, dini, bağlı bulunduğu aşiret, kabile aidiyeti gibi, görünürken; modern dövmelerse heves, zevk ve kişiler için anlam ifade eden mesajlara, iletişim yollarına dönüşmüş ve modern dövme yaptırmak daha keyfi, kişinin kendi isteğine bağlı hale gelmiştir. Modern dövmenin yolculuğunun geleneksel dövmeden bu şekilde ayrılmakta olduğu düşünülmektedir.

  Dövme işini meslek olarak yapan kişilerden bazıları ile yapılan görüşmeler sonucu Ankara’da dövmeyi ilk yapan ve yaptıran kişilerin asi, marjinal, topluma uyum sağlayamayan kişiler olduğu bilgisine ulaşılmıştır. Dövmecilik mesleğiyle uğraşan Dövmeci 1, “Gençken kırtasiyelerde bulabileceğiniz mürekkep ve normal, dikiş için kullanılan iğne ile yakaladığıma dövme yapardım” demiştir. Dövmeci Ertuğ Bey, “Eskiden faça atanlar kollarındaki izleri kapatmak için dövme yaptırırlardı. Bunun dışında cezaevinden çıkanlarda dövmeler olurdu. Ben dövmeyi ilk kez böyle insanlarda gördüm” demiştir.

  Bu yüzdendir ki dövme, marjinal, toplum tarafından dışlanan insanların yaptırdığı bir uygulama olarak görülmüştür. Dövmenin, popüler bir uygulama haline gelmesi ise marjinallikten çıkışı ile olmuştur. Yaygınlaşması da bu işi meslek olarak yapan herkes tarafından kabul edildiği üzere dövme makinesinin keşfiyle gerçekleşmiştir. Tabi bu durum dövmenin herkes tarafından hoş karşılandığı ya da herkesin dövme yaptırdığı anlamına da gelmemektedir. Dövmeyi itici veya çirkin bulan insanlar olduğu gibi dövmeye nötr yaklaşan insanlar da oldukça fazladır.

  Ankara’da alt gruplarla ilgili çalışma yapılamadığından dövme, alt grup üyeliğiyle ilişkilendirilememiştir. Ama dövmecilerle ve dövme yaptıranlar ile yapılan görüşmelerden ülkemizde dövmeyi; ilk kullananların “uyumsuz” , “suçlu” olarak adlandırılan veya “toplum tarafından dışlanmış” ya da yurtdışından gelen akrabalarından, turistlerden veya sinema artistlerinden, sanatçılardan görüp heves etmiş insanların kullandığı tahmin edilmektedir. Tabi bunu kanıtlamak için daha derin ve detaylı çalışmalar yapılması gerekmektedir.

  Son 10 yılda Ankara’da yapılan dövme modellerinin de değişip değişmediği dövmecilerle görüşülmüş ve çalışmada bu konu araştırılmıştır. Dünyada her sene popüler olan dövme modelleri internet üzerinden araştırılmış[3] ve bu dövmelerin Ankara ilindeki kullanıcılar tarafından kullanılıp kullanılmadığı karşılaştırılmaya çalışılmıştır. Bu konu hakkında çıkan sonuçlar olursa değerlendirme bölümünde bahsedilecektir.

  Dövme, kadim ve günümüzde de kullanılan bir uygulamadır( Çerikan F. U. ; Alanko M.R., 2016).   Modern dövmelerin de bu kadimlik içerisinde mi yoksa popülerlik ve tüketim kültürü içerisinde mi değerlendirileceği yapılan çalışmalarla ortaya çıkarılabilir. Kullanımı ve kadimliği sebebiyle popüler ve tüketimden uzakken, yaptırılan dövme modelleri ve bedende dövme için seçilen bölgeleri ile popüler ve tüketim kültürü içerisinde olduğu düşünülmektedir. Bu konuda kesin bilgilere ulaşılabilmesi için çok fazla çalışma yapılması gerekmektedir.

  Dövme, sildirmeye çalışmadığınız takdirde, yaşamınız boyunca sizinle birlikte olacak bir uygulamadır. Dövme sildirmek her ne kadar zor ve garantisi olmayan bir işlem olsa da artık sildirme imkanı bulabildiğiniz bir uygulama olmuştur. Ama dövme sildirme işleminin hem manevi hem de maddi açıdan oldukça yıpratıcı bir işlem olduğu dövmeciler tarafından üstüne basılarak söylenmektedir. Sildirme işlemini özel merkezler dışında hastanelerin genel cerrahi bölümlerinde de yaptırabiliyorsunuz. Bu bilgiye de görüşülen cerrahlar vasıtasıyla ulaşılmıştır. O yüzden yaptırılacak dövmenin iyi seçilmesi, pişman olunmayacak modellerin tercih edilmesi hem dövme yaptıranlar hem de dövmeciler tarafından özellikle tavsiye ediliyor. Yapılan görüşmelerde dövme sildiren bir katılımcı olmamıştır hatta yüz yüze yapılan görüşmelerdeki katılımcıların tamamı dövme sildirmeye karşı olduklarını üstüne basarak belirtmişlerdir. Dövme sildirme işleminin iğrenç bir uygulama olduğunu hem sözleriyle hem de mimikleriyle belirtmişlerdir.

  Dövme insanların yaşamına dair izler taşıyan sembollerdir. Ama herkes için böyle değildir. Herkesin kendince bir hikayesi vardır. Katılımcı 17, omzuna bir dünya dövmesi yaptırırken ve bunu omzuna yaslanacak kişinin onun dünyası anlamına gelmesi için yaptırdığını ifade ederken, katılımcı 12, Atatürk ve Zülfikar birleşiminden oluşan dövmesini kimliğini ifade ettiği ve kendisine manevi bir güç verdiği için yaptığını belirtmiştir. Dövmenin hangi sebeplerle yaptırıldığı kişiden kişiye değişebilir.  Her dövmenin bir hikayesi de olmayabilir. Katılımcı 10’un bileğinde bir kuru kafa dövmesi var ve bu dövmeyi yaptırmasının da dövme sevmek dışında bu katılımcı için bir anlamı yoktur. Sadece bir dövmesi olmasını istemiş ve dövme yaptırmıştır. Aynı durum katılımcı 9 için de geçerlidir. El bileğine yaptırdığı kocaman baykuş dövmesini arkadaşlarıyla gittiği dövmecide beğenip yaptırdığını ama yaptırdığına pişman olduğunu çünkü çalışmak istediği iş için sıkıntı oluşturduğunu öğrendiğini ne yapacağını bilmediğini belirtmiştir. Dövme, bu çalışmada bireysel bir uygulama gibi görünmektedir. Ama bu sadece çalışmadaki katılımcılardan ötürü böyle görünmektedir. Dövme başlangıcından itibaren değişim göstermiştir ve göstermeye de devam edecek gibi görünmektedir. Dövme konusunda ileride yapılacak çalışmalar bu değişimi takip etmemize yardım edecek ve bireysel dövmeler dışında grup veya daha farklı dövme uygulamalarını ortaya koyacaktır.

  Madem bizde de modern dövmeler 1990’lı yıllara dayanıyorsa neden o dönemlerde şimdi olduğu kadar popülerleşmemiş sorusuna dövmeciler, “eskiden dövmeyi asi ve kendine zarar veren insanlar yaptırıyor ya da kendi kendilerine yapıyorlardı. Çoğu insan da bu şekilde algılanmaktan çekindiğinden dövme yaptırmıyordu.” cevabını verdiler. Yani modern dövmeler eskiden marjinallik olarak görülüyordu. Dövmeciler, bu konudaki önyargıların diğer bir sebebinin de dini bilgilerdeki eksik veya yanlışlıklardan kaynaklandığını, ülkemizin dininin İslam olduğunu ve dövme ile ilgili net söylemlerin bulunmamasının insanların kafasını karıştırdığını ifade etmişlerdir.

  Çalışmada dövme ile ilgili olabilecek her şey araştırılmaya çalışılmış ve dövme hakkında çeşitli sorular sorularak dövme ile ilgili her konuda bilgi toplanmaya çalışılmıştır.

  Bu soruların en önemli bulunanları, “Dövmeyi son yıllarda bu kadar popülerleştiren sebep ne olabilirdi? İnsanların dövme yaptırmadaki motivasyon sebepleri nelerdir? Popüler olan şeylerden sıkılanlar dövmeden de zamanı dolduğunda sıkılacak mıdır? Dövmeci sanatçı mıdır zanaatkar mıdır?” sorularıdır. Dövme hakkında yapılan araştırmalar artmış olsa da literatürde halen çok fazla eksik bulunmaktadır. Bu eksikliklerin dövme ile ilgili araştırmalar arttıkça giderileceğini düşünüyorum.

  Bu çalışma, dövme yaptıran insanların, dövme yaptırma motivasyonlarını, yaptırdıkları dövmenin ne tür bir dövme olduğunu hem dövme modelleri açısından hem de yaptıran kişiye bir anlam ifade etmesi açısından araştırmaktadır.

  Araştırmalarda bulgular olmakla birlikte kesin yargılar verilmeye çalışılmamış, bilgi eksiklikleri giderilmeye ve bulunabilirse sonuçlar elde edilmeye çalışılmıştır.

1.1 ARAŞTIRMANIN PROBLEMİ

  Bu araştırmada etnografik araştırma yöntemleri kullanılarak bedene yapılan çağdaş dövmelerin motivasyon sebepleri, yaptırılan modern dövme modelleri, kent dövmesinin otaya çıkış sebebi Ankara ili üzerinden dövme ile ilgili kaynak kişiler üzerinden incelenmeye çalışılmıştır.

  Bunun dışında dövme ile ilgilenenleri bilgilendirmek amacıyla “Dövme nedir, dövme çeşitleri nelerdir, dövmeye toplumun bakışı nasıldır, dövmenin fayda ve zararları nelerdir, dövmenin dini ve sağlık açısından fayda ve zararları nelerdir?” gibi sorulara da yanıtlar bulunmaya çalışılmıştır.

    1.2 ARAŞTIRMANIN KONUSU/AMACI

  Dövmeler, insanların yaşadıkları dönemde, yaptıran kişilerin kimliklerini ifade edebilen, bedenlerine güzellik katan, anılarını canlandıran veya kişiden kişiye değişebilen pek çok katkı sağlayan özelliğe sahip simgelerdir. Hatta bu simgeler yılar önce yaşamış insanlar hakkında bilgiler verebilmektedirler[4].  

  Dövmeler, kimileri için benzer anlama gelse de kimileri için kendi bireysel hikayesini anlatan, yaşamında onun için bir güç teşkil eden sembollerdir. Çalışmada, dövme ile ilgili temel bilgiler, dövme öncesi ve sonrası bakım, dövme sildirme, dövme yaptıran ve yapanların sayısındaki artış ve sebepler, dövmeyi yaptıranların cinsiyet, mekan, ekonomi ve yaşa göre değişiklik gösterip göstermedikleri, dövmenin yaptırılmasındaki bilinçlilik ve yaptırılan sembollerin geleneksel dövmelerle ilgisi olup olmadığı ve dövmelerin hem simge olarak hem de insanlar için ne anlama geldiği anlaşılmaya çalışılmıştır.

1.3 ARAŞTIRMANIN ÖNEMİ

  Dövmeler, günümüzde artık vazgeçilmez simgeler haline gelmeye başlamıştır. Hem yaptıran hem yapan hem de silme işlemi yapan insan ve kurumların sayısı gün geçtikçe artmaktadır. Günümüzde kimileri için moda ya da popüler kültürün ortaya çıkardığı bir akım gibi görünse kadim bir tarihe sahip dövmenin bir moda akımı olduğunu söyleyebilmek için daha fazla çalışmaya ihtiyaç vardır.

  Gün geçtikçe yaygınlaşan dövmenin, geleneklere bir dönüş olarak mı, bedenin tahrip edilmesi, moda, kimlik, grup üyeliği olarak mı yoksa bir iletişim aracı olarak mı ya da birkaçının birleşimi olarak mı görüleceğini anlaşılabilmesi açısından da bu araştırma oldukça önemlidir.

  Geleneksel dövme uygulamasına Ankara ilinde rastlanılmamıştır. Teknolojinin gelişimi daha çabuk ve daha acısız dövme yapılışını sağlamıştır. Bu da modern dövmenin yaygınlaşmasını sağlamıştır.

  Geleneksel dövme ile modern dövmelerin kullanımı aslında oldukça benzerdir. Dövmenin sembollerle veya yazı ile neredeyse herkes için kullanımın benzer olduğunu düşünsek de derinlemesine incelendiğine öyle olmadığı görülecektir. Bireysel olarak ne kadar benzer de olunsa bir yerde farklılık hep olacaktır. Örneğin çok bilindik modellerden olan Maori dövmelerini kendine göre değiştiren katılımcılar vardı. Herkeste olan dövmeleri yaptırarak dövmenin ilk yaptıranındaki gücü kendine de aşılayanlar olduğu gibi geleneksel dövmelerin gücünü olduğu gibi ya da değiştirerek bedenine taşıyanlar da vardır. Dövmenin verdiği gücün ve bu anlamda yapılışındaki motivasyon sebepleri de oldukça önemlidir.

1.4 ARAŞTIRMANIN YÖNTEMİ

  Araştırmada, kadim bir kültür olan geleneksel dövmeden günümüze değişerek gelen modern dövme nitel araştırma yöntemleri kullanılarak incelenmiştir. Nitel araştırma kullanılması araştırılan konu hakkında daha derinlemesine bilgi toplanılması dışında araştırmacıyı da konuya dahil etmesi bakımından önemlidir.

  Çalışmada nitel araştırma yöntemlerinden görüşme, gözlem, katılarak gözlem ve anket kullanılmıştır. Nitel araştırma yöntemleri kullanılırken katılımcılarla bireysel ve grup olarak yüz yüze çalışmalar yapıldığı gibi online olarak da görüşmeler yapılmış bunun dışında sosyal medya üzerinden dövmeci ve dövme sahiplerinin paylaşım ve canlı yayınları gözlemlenmiştir.

  Çalışmada katılımcılar belirlenirken; cinsiyet, yaş, dövmenin bedende seçilen bölge, ekonomik durum gibi farklılıklara göre seçilmemiş tamamen rastgele görüşmeler yapılmıştır. Bunun sebebi de modern dövme konusunun özel olarak çalışıldığında daha spesifik sonuçlar verirken genel çalışıldığında dövme ile ilgili belli konuların değil daha detaylı ve derin verilerin elde edilebileceğidir. Dövmeye bütüncül olarak yaklaşılarak dövme hakkında farklı bilgilerin, beklenilmeyen bulguların elde edilmesinin mümkün olacağı düşünülmüştür.

  Araştırmada öncelikli olarak katılarak gözlem ve görüşme yöntemlerine öncelik verilmiştir. Daha net verilere ulaşabilmek için hem internet üzerinden hem de yüz yüze anketler uygulanmıştır.

  Çalışma Ankara ilinde gerçekleşmiştir. Katılımcıların kimileri ile Ankara’nın aynı bölgelerinde kimileri ile de farklı bölgelerinde görüşülmüştür.

  Katılımcılarla dövme ile ilgili görüşme yapılırken katılımcılar herhangi bir kritere göre belirlenmemiştir. Katılımcılar farklılık gösterseler de yaş açısından görüşme yapılan katılımcılar genç ve orta yaşlı insanlardan oluşmaktadırlar.

  Çalışmada görüşme yapılan dövme yaptırmış 18[5] katılımcının yanıtlarına yer verilmiştir. Birbirine benzer yanıtlar veren katılımcıların yanıtlarına gerek olmadığından çalışmada yer verilmemiştir. Katılımcılarla Ankara’nın çeşitli bölgelerinde rastgele karşılaşılmış ve görüşme için sadece dövmesi olması yeterli görülmüştür. Yüz yüze görüşülen 18 katılımcının 5’i kadın 13’ü de erkeklerden oluşurken internet üzerinden yapılan iki anketten toplam 110[6] kişinin 26’sı erkek 83’ü kadınlardan oluşmaktadır. İnternet üzerinden yapılan ankete katılan bir kişi cinsiyet kısmını doldurmamıştır. Bu durumun nedeni ankette verilen sınırlı cinsiyet seçeneklerinden veya daha farklı nedenlerden kaynaklanıyor olabilir.

  Yüz yüze görüşülen 18 katılımcının 9’u 18-25 yaş aralığında, 7’si 25-35 yaş aralığında, 2’si ise 35-50 yaş aralığında bulunmaktadır. İnternet üzerinden ankete katılan ve yaşı ile ilgili soruyu yanıtlayan 113 kişiden 60’ı 18-25 yaş aralığında, 41’i 25-35 yaş aralığında, 12’si ise 35-50 yaş aralığında bulunmaktadır. Eğer görüşme yapılan ve ankete katılan katılımcılardan bir sonuca varılırsa modern dövme yaptıranların büyük bir çoğunluğunun gençler olduğu görülmektedir. Kesin bir sonuca varmak için daha geniş kitlelerle görüşülmesi ve daha detaylı çalışmalar yapılması gerekmektedir.

  Yüz yüze yapılan görüşmeler katılımcıların meşguliyeti veya sorulara verdikleri yanıtlara göre değişiklilik göstermiştir. Görüşmeler 20 dakikadan 3 saate kadar değişiklik göstermiştir. Katılımcıların çoğu rastgele seçildiğinden sadece bir kez görüşülebilmiştir.

  Katılımcıların genelinin birden fazla dövmesi vardır. Görüşmeye katılan 18 katılımcıdan 11’i 1’den fazla dövmeye sahiptir. Bir dövmeye sahip olan 7 katılımcıdan bir tanesinin bir dövmesi birkaç parçanın birleşiminden oluşmaktadır ama yine de bir dövme sayılmıştır ki kendisi başka bir dövme daha yaptıracağını söylemiştir. Kalan 6 kişiden 3’ü de dövme modeline karar veremediklerinden veya maddi sorunlardan ötürü beklediklerini ve ilk fırsatta başka dövme veya dövmeler yaptıracaklarını ifade etmişlerdir.

  Dövmenin bedende hangi bölgelerde tercih edildiği ile ilgili yapılan görüşmelerde 18 kişiden tek dövmeye sahip olan 7 katılımcıdan 2’sinin dövmesi omzunda, 2’sinin dövmesi kolunda, 3’ünün dövmesi ise el bileğinde yer almaktadır. Buradan ilk kez dövme yaptıranların bedenlerinde dövme yaptırmak için seçtikleri bölgenin daha az acı verici bölgeler olduğu kanısına varılabilir. İnternet üzerinden yapılan anketten dövmenin bedendeki yeri ile ilgili yanıt veren 34 katılımcıdan 10’unun dövmesi el bileğinde, 8’inin kol, 5’inin göğüs, 4’ünün sırt, 3’ünün omuz, 2’sinin ayak bileği, 1’inin köprücük kemiği ve 1 ‘inin de dövmeleri el – ayak bileği, karın ve omuz bölgelerinde bulunmaktadır. Bu katılımcıların dövme için seçtikleri bölgeler de görüşme yapılan katılımcılarla örtüşmektedir. Yine de bu konuda yapılacak çalışmalar ile daha detaylı bilgiler edinilebilir.

  Çalışmanın bir diğer önemli kısmı dövmeli insanların toplum içindeki davranışlarının gözlemlenmesi olmuştur. Dövmeli insanların toplum içinde nasıl davrandıkları ve onlara karşı nasıl davranıldıkları ve dövmeli insanların dövmeleriyle ilgili durumlara verdikleri tepkiler incelenmeye çalışılmıştır.

  Etnografik araştırma bu çalışma için çok önem arz etmektedir. Modern toplumda dövmenin yeri ve dövmeli bir insanın toplumda nasıl tepkiler alıp verdiğini başka bir yolla anlamanın imkanı yoktur. Nitel ve nicel yöntemleri bir arada kullanmak verileri bir araya getirip anlamakta daha iyi sonuçlara ulaşılmasını sağlamıştır.

1.5 ARAŞTIRMANIN GELİŞİMİ

  Araştırmanın ilk safhasında konu olarak dövme başlığı seçilmiş fakat spesifik bir başlık belirlenmemiştir. Dövme üzerine hangi özel başlıkta çalışılacağı alan çalışmaları sonucu ortaya çıkacak sonuçlar üzerinden belirlenmek üzere sonraya bırakılmış fakat alandan çıkan sonuçlar hiç de beklenildiği gibi dövme üzerine daha özel bir başlık konusu belirlemede yardımcı olmadığı gibi daha da karmaşık bir hal almıştır. Her katılımcı farklı bir konuya değinmiş, ortak olabilecek bir başlık bulunamamıştır. Bu nedenle dövme genel başlık altında çıkan bütün sonuçlar yer verilerek incelenmeye başlanmış bu da çok fazla sonuç ortaya çıkarmıştır. Toplumsal veriler dışında bireysel veriler de oldukça fazla olduğundan orta yol bulunarak araştırma sürdürülmüştür.

1.6 ARAŞTIRMA VERİLERİ

  Araştırmadaki verilerin büyük bir çoğunluğu alan araştırması yoluyla toplanmıştır. Bunun dışında bu alanda Türkçe literatür yetersizliğinden ve yabancı kaynaklara erişimin kısıtlı olması sebebiyle internet ve sosyal medya üzerinden dövmecilerin ve dövme yaptıranların hesapları da incelenip veriler toplanılmış ve eksik olan bilgiler giderilmeye çalışılmıştır.

BÖLÜM II

KAVRAMSAL ÇERÇEVE

1)      Dövmenin Tarihçesi

  Dövmenin tarihini anlamak, bugün araştırmaya çalışılan modern dövme ile ilgili her şeyi anlamada büyük bir öneme sahiptir.

  “Dövme yazı öncesi dönemden insanın kendisini sembolik olarak ifade etmesinin belki de en eski yöntemlerinden biri olmuştur. Bununla birlikte dövme, temelde insan bedenine uygulanan ve varlığı ancak insan bedeninin organik süresiyle sınırlı olan bir uygulamadır. Bu yüzden de dövmenin izleri tarihsel kanıtlara dayalı olarak takip etme konusunda çok büyük güçlükler bulunmaktadır. Dövme uygulamasına ilişkin tarihsel kanıtlar en genel anlamda yazılı döneme ve yazı öncesi döneme ilişkin kanıtlar olmak üzere iki grupta toplanabilir. Yazılı döneme ilişkin kanıtlar, MÖ 1400 yılından kalma Musevilerin kutsal kitabı Tevrat başta olmak üzere, Antik Yunan ve Roma düşünür ve tarihçilerinin günümüze ulaşmayı başarabilmiş el yazmalarından meydana gelir. Yazı öncesi döneme ilişkin kanıtlar ise çeşitli arkeolojik kazılardan elde edilmiş biçimli resim ve heykeller, dövme teknolojisini meydana getiren çeşitli dövme araç ve gereçleri ve belki de en önemlisi mumyalanarak bugüne kadar korunabilmeyi başarmış dövmeli insan bedenlerinden oluşur” ( Çerikan F. U. ; Alanko M.R., 2016). Burada görüldüğü üzere dövmenin kullanımı oldukça eskiye dayanmaktadır. Eskilerden kalma bu dövmeler hem dövme hakkında geçmişe dair bilgiler vermekte hem de o zamanki yaşantı hakkında da bilgiler vermektedir. Bu kaynaklardan, toplumun dövmeye bakışı dışında devletin de dövmeye bakışı hakkında bilgiler edinilmektedir. Bu bilgiler öğrenildikçe geçmişte dövmenin daha bilinçli yapılması yanında devletin dövme işlemlerine direkt olarak dahil olduğu izlenimi uyanmaktadır.

  Modern dövmeler her ne kadar geçmişten gelen dövme geleneğinin uzantısı gibi görülse de günümüz modern dövmelerinin geleneksel dövmelerden farklı oldukları yapılan görüşmelerden anlaşılabilmektedir. Fakat bu konu hakkında net bilgiler elde edebilmek için daha ayrıntılı ve fazla çalışmaya ihtiyaç vardır.

  Herodot Tarihi’nde bazı bölümlerde o dönemlerde dövme yaptıran insanlarla ve neden dövme yaptırdıkları ile ilgili bilgiler yer almaktadır. Bu kitaptaki dövme ile ilgili edinilen bilgiler ışığında “Kıyıda bir Herakles Tapınağı vardı – bugün de vardır; bir köle, sahibinden kaçmak ve kendisini bu tanrıya adamak isterse, derisine birtakım kutsal dövmeler yaptırır, o zaman kimse ona dokunamazdı. Bu yasa kurulduğundan bu yana hala geçerlidir. Alexandros’un köleleri, tapınağın bu özelliğini öğrenince, efendilerini bırakıp yürüdüler, girip tapınakta oturdular, tanrıya dualar ettiler…” [7]

  Yine aynı kitapta şu ibare yer almaktadır: “ Öbür Trakyalıların şu görenekleri vardır: …Dövme yaptırmak soyluluk işaretidir; dövmesiz olmak kötülük getirir”[8].

  Herodot Tarihi kitabı’nda, “ …Ve başı dövmeli adamın gelişi bütün bunlara denk düşüyordu, Susa’dan geliyordu, ona Histiaios’un Büyük Kral’dan ayrılmasını bildiren yönergesini getiriyordu. Histiaios, Aristagoras’ı ayaklanmaya kışkırtmak istiyordu, ona yol koruma polisinin gözünden kaçırıp tehlikesizce haber uçurabilmek için başka bir yol bulamamıştı; kölelerinden kendisine en çok bağlı olanı ayırtıp kafasını kazıtmıştı; buyrultusunu deriye dövdürmüş; saçların yeniden uzamasını beklemiş, saçları yeteri kadar uzayınca hemen Miletos’a göndermişti. Köle, Miletos’a varınca, Aristagoras’a sadece kafasını kazıttırıp bakmasını söyleyecek, başka bir şey demeyecekti; dövme dediğim gibi isyan buyrultusundan ibaretti.[9]”

  Ankara’da geleneksel dövme yaptıran bir katılımcıya rastlanılmamıştır ama bu olmadığı anlamına da gelmemektedir. Dövmecilik mesleğiyle uğraşan katılımcılar ise Ankara’da modern dövmenin ortaya çıkışının eski psikopatlar, suçlular ve marjinal insanlarla başladığını belirtmişlerdir. Dövmecilik mesleğiyle uğraşan Dövmeci 1, “dövme yaptıranlara 10 yıl öncesine kadar kötü gözle bakılırdı. Genelde toplumdan dışlanmış insanlar dövme yaptırırlardı. Eskiden faça atanlar sonradan dövme yaptırmaya başladılar” diye bu durumu ifade etmiştir.

  Modern dövmenin çıkışında Ankara’da erkeklerin kadınlara nazaran daha fazla dövme yaptırdıkları ama günümüzde kadınların da erkekler kadar belki de daha fazla dövme yaptırdıkları dövmeciler ve dövme yaptıran katılımcılarla yapılan görüşmeler sonucu öğrenilmiştir. Fakat bu konuda veriler bir yargıya varabilmek için yeterli değildir. Dövme yaptıranların cinsiyete oranını netleştirebilmek için daha fazla çalışmaya ihtiyaç duyulmaktadır.

  Ankara’da dövmenin sadece belirli grup insanlar tarafından yapıldığı dönemlerde dövme yaptıran insanları sınıflandırmak daha basit iken günümüzde dövme yaptıran insanları sınıflandırmak daha zordur. Eskiden marjinal insanlar dövme yaptırıyor diyebilirken günümüzde her dövme yaptırmış insan için bunu diyemiyoruz. Her kesimden insan farklı nedenlerle ve motivasyonlarla dövme yaptırabilmektedir. Görüşme yapılan dövmesi bulunan katılımcılardan hiçbirinde isyan ile ilgili bir bulgu tespit edilmemiştir. Katılımcı 13, dövme yaptırmaya babası ile birlikte gittiğini, aile sevgisini dövme sevgisi ile birleştirdiğini, herhangi bir tepki veya isyan sebebi ile dövme yaptırmadığını belirtmiştir. Tabi bu marjinal insanların günümüzde dövme yaptırmadıkları anlamına gelmez.  Dövme yaptıran insanları, dövme yaptırma neden ve motivasyonlarını belirleyebilmek, sınıflandırabilmek için bu konuda çok daha fazla çalışmaya ihtiyaç vardır.

  Dövme ile ilgili yabancı kaynaklar tarandığında ilginç bir şekilde Batı’da da dövmeyi ilk kullananların toplumdan dışlanmış veya kendini soyutlayan insanlar tarafından oluştuğu bilgisine ulaşılmaktadır[10]. Bu çalışmalarda Batı’da modern dövmeyi ilk kullananların, denizciler, motosiklet çeteleri, gangsterler olduğu öğrenilmektedir. Dövme ile ilgili yazılmış tüm kaynaklarda ortak bilgilere ulaşılmaktadır. Modern dövmenin Batı’ya Coğrafi keşifler ile denizcilerin taşıdıklarında dövmecilerin tamamı hem fikirdir. O halde modern dövmenin başlangıç tarihini coğrafi keşifler sonrası Batı’ya götürülmüş dövme ile başlatmak yanlış olmaz.

  Modern dövmelerin popüler kültür içerisinde yer alıp almadığı konusunda kesin bir bulguya ulaşmak oldukça zor. Bu konuda belirli bir fikir edinebilmek, popüler dövmeler ya da dövmenin popülerliği ile ilgili düşünceleri anlayabilmek için sorulan “Popüler olan dövmeleri yaptırır mısınız?” sorusuna verilen yanıtlar aslında dövmenin popüler olup olmadığı hakkındaki görüşleri yeniden sorgulatmaktadır. Gözlemlenen dövmeler göz önünde bulundurulduğunda dövmelerin bir kısmının özenti olduğu bir kısmının da orijinal simgeler olduğu izlenimine varılmıştır. Özellikle bilinçsizce ve çevre baskısı faktörleriyle yaptırılan dövmeler, tüketim kültürü içerisinde değerlendirilmektedir.

  Katılımcı 8, bu soruya “popüler olan bir dövmeyi asla yaptırmam” deyip örnek olarak da ‘Only God Can Judge Me’ cümlesini asla dövme olarak yaptırmayacağını bunun gerekçelerini de rap müziği sevmediği, herkesin bir dönem bu cümleyi dövme olarak yaptırdığı ve halen yaptıranların olması ve bir cümlenin bu kadar kişi için nasıl aynı anlama gelebildiğini anlamadığı şeklinde ifade etmiştir. Görüşme yapılan 18 katılımcının 15’i kendinde olan bir dövmeyi başkasında görmek istemediğini belirtmiştir. Bu yüzden farklı dövmeler veya aynı model olsa bile daha önce yaptırılmış sembolleri kendi yaşam tarzlarına göre değiştirip bedenlerinde taşımaktadırlar.

  Yapılan çalışmalar incelendiğinde dövme uygulamasının savaş dönemlerinde bile devam ettiği öğrenilmiştir[11]. Yapılan görüşmeler sonucu dövme yaptıranların sayısında artış olduğu bilgisi elde edilmiştir. Giderek de artacağı katılımcılar[12] tarafından da düşünülmektedir. Katılımcılara sorulan “Dövme yaptıranların sayısının artacağını düşünüyor musunuz?” sorusuna yanıt veren 66 kişiden 59’u bu soruyu evet olarak yanıtlarken 6’sı hayır demiş, 1 kişi de kararsız kalmıştır. Görüşme yapılan katılımcılar; bireysel, güzellik, hatıra, aile, dini, kimlik, güç, heves gibi farklı amaçlarla dövme yaptırmışlardır. Dövme günümüze gelene kadar çok değişiklikler geçirmiştir ama en büyük değişim günümüzde modern dövmelerde yaşanmaktadır. Katılımcı 1 “Dövme, günümüzde tüketim kültürü ve popüler kültür içerisinde yer alıyor, insanlar kendi isteğiyle yaptırıyor gibi görünse de aslında dövme Kapitalizm tarafından mecburen yaptırılan bir uygulamadır” diye ifade ederken, bu dayatmanın nedeni çocukken sakızdan[13] çıkan dövmelerden aktörler, sanatçılar, sosyal medya gibi uygulamalara, popüler insan ve tüketim araçlarına dayandırılabilir. Sakızdan çıkan dövmeler 1990’lı yıllarda çocuk olan çoğu insan tarafından bilinen bir uygulamaydı. Kanser yapıyor denilip bedenimize yapıştırmamıza izin verilmediğinden eşyalara yapıştırılırdı. Bu sakızların modern dövmenin oluşumuna veya popülerleşmesine bir katkısı var mıdır bir yargıda bulunmak için daha fazla çalışmaya ihtiyaç vardır. Günümüzde nereye baksanız dövmeli insanlar görüyorsunuz ve neredeyse her bireyin taşıdığı dövme, bedende yer alan bir anı defteri ya da bir günce gibi sürekli bizlere iletiliyor, mesajlar veriyorlar. Özellikle de popüler insanların dövmeleri, dövmenin popülerliğini daha da hızlı bir şekilde artırıyor. Katılımcı 10, izlediği bir dizideki sevdiği aktörün dövmesini yaptırmayı çok istediğini ama bu dövme için parası olmadığını ve bu dövme için bir eşyasını satmaya çalıştığını söylemiştir. Medya ve sosyal medyanın insanlar üzerindeki etkisi tartışılmaz. Bedene yaptırılan dövme, kişisel olarak bir anlam ifade ettiği gibi, toplumsal mesajlar verebilmekte ve kültürel ögeleri de sergileyebilmektedir. Katılımcılarla yapılan görüşmelerde dövme yaptırırken bireysellik ve güzellik faktörlerinin ön planda olduğu tespit edilmişse de bu konuda kesin yargıya varabilmek için daha detaylı ve fazla çalışmalara ihtiyaç duyulmaktadır.

  Geleneksel dövmelerin genelde insanların aidiyetlerini, kimliklerini belirttikleri bir uygulama özelliği taşırken modern dövmenin böyle bir özelliğe sahip olduğunun kanıtına rastlanılmamıştır. Geleneksel dövme ile modern dövme arasındaki farklardan birisi de dövme malzemeleridir. Geleneksel dövme için kullanılan malzemeler ve bu malzemelerin nasıl ve ne zaman kullanılacağı Aetius tarafından açıklanmıştır[14]. Modern dövmelerde kullanılan malzemeler ise sadece kullanan ve üreten kişi ve kişiler tarafından bilinmektedir. Geleneksel dövme yapımında kullanılan malzemeler daha doğal iken modern dövme malzemeleri katkılı maddelerdir. Modernleşmenin getirdiği gelişim ve kolaylıkların faydaları olduğu gibi zararları da olabileceği unutulmamalıdır. Doğal olmayan malzemelerin bedene farklı etkileri olabilir. Bu konuda daha detaylı bilgi edinebilmek için derinlemesine araştırmalar yapılmalıdır.

  “Amerika’ya keşiflerden dönenlerin köle olarak getirdikleri dövmeli yerliler gösterilerde kullanılmıştır. XX. yüzyılın başlarından itibaren bu tavır yerini dövmeli sanatçıların sirk ve karnaval gösterilerine dönüşmüştür” (Çerikan F. U. ; Alanko M.R. , 2016). Yani dövme popülerleşince artık yerli malı olup uygulayıcıları da o ülkenin kendi vatandaşları olmuştur. Bu da geleneksel dövmelerin modern dövmeye dönüşümünde popülerliğin ve kabul görmenin de önemli bir etkisi olduğunu gösteriyor olabilir. Bu duruma bir kanıt olarak katılımcılarla yapılan görüşmelerde ve yapılan anketlerde katılımcıların büyük bir kısmı 30 yaş altında olan kişilerdir[15]. ABD’de sağlık gerekçesiyle dövmeye bağışlarda kısıtlama getirilmiştir; Bu yasaklamanın Kızıl Haç’ın bağış alımlarında halen uygulandığı görülmektedir.[16] Kızıl Haç, Amerika’da bazı eyaletlerin dövme sahiplerinden halen bağış kabul etmemektedir. Ülkemizde ise Kızılay’ın internet adresinde bu tarz bilgiler bulunmamakla birlikte kan bağış noktalarında, kan bağışı yapacak kişilerin beyanına bağlı olarak dövmesi yeni yapılmış ise dövme alınmamaktadır. Dövme hakkında sağlık bakımından daha detaylı bilgi sahibi olmak için detaylı çalışmalara ihtiyaç vardır. Bu konuda yapılacak çalışmalar dövmenin sağlığa etkisi ya da dövme uygulamasının sağlıklı olup olmadığı hakkında bizlere daha detaylı bilgiler verecektir.

  Dövmenin toplumda popülerleşmesi dövme ile ilgili herkesin daha da bilinçlenmesine yol açmıştır. Dövmecilik mesleğiyle uğraşan D. 1. ve D.3., eskiden dövme yaptırmaya gelen müşterilerin daha bilinçsiz olduğunu, dövme yaptırmak için geldiklerinde dövme modeli hakkında akıllarında genelde fikirlerinin olmadığını ya da popüler olan insanların dövmelerini yaptırmak istediklerini belirtirken günümüzde dövme yaptırmak isteyenlerin daha bilinçli olduğunu akıllarında bir dövme modeli ile geldiklerini ve bu modellerin de çoğunlukla dövme yaptıracak kişiler için bir anlam ifade ettiğini yani özentinin azalıp bilincin arttığını bunun sonucu olarak da yaptırılan dövmeden duyulacak pişmanlıkların da azaldığını ifade etmişlerdir. Bu gelişmeler sonucunda, sektörün müşteri potansiyeli değişmiş; müşteriler genellikle dövme ve sanat hakkında daha donanımlı, daha eğitimli ve daha bilgili hale gelmiştir.

  Dövmenin tüketim kültürü içerisine dahil olmasının, dövmenin içini boşalttığı yargısına varabilmek için çok fazla çalışma gereklidir. Heves olarak görülebilen bir dövme yaptıran kişi için psikolojik bir anlama gelebilir ve o kişi için bir güç sembolü olabilir. Örneğin, 17 yaşındaki bir katılımcının el bileğindeki kuru kafa[17], kişiyi ne açıdan ve nasıl yansıtıyor olabilir? diye düşünenler için o dövme anlamsız, heves olarak görülebilirken dövmeyi yaptıran katılımcıya moral ve güç vermektedir. Başka bir örnek daha vermek gerekirse Kızılderililer döneminde yaptırılan rüya kapanı dövmesi ile günümüzde yaptırılan rüya kapanı dövmesi aynı mıdır? Bu sorulara yanıt vermek için daha detaylı görüşmeler yapılması gerekmektedir.

  Çalışmada dövmenin halen herkes tarafından kabul görmediği anlaşılsa da geçmişteki toplumlar veya insanların gördüğü gibi marjinal bir uygulama olarak görülmemekte ve dışlanmamaktadır.

  Dövmede yaşanan bu değişimin en büyük sebebini dövmecilik mesleğiyle uğraşan Dövmeci 3 teknoloji olarak belirtmektedir. D.3. , teknolojik gelişmeler sonucu dövme yapma işinin daha kolay ve hızlı hale geldiğini belirtmiştir. Eskiden dövme makinesini hazırlamak için en az 30 dakikalık bir hazırlık süreci gerektiğini belirtirken günümüzdeki gelişmeler sonucu yeni model dövme makinelerinin kullanıma hemen hazır hale gelip anında müşteriye dövme yapılabildiğini, bu durumun da hem dövmeciler hem de müşteriler için işleri kolaylaştırdığını ifade etmiştir. Geçmişte kullanımının yaygınlaştırılması istenen tüketim ürünleri için reklamlar dışında en etkili yöntem teknoloji olmuştur. Makinesi çıkan her ürün daha kolay yapılmış ve hızlı üretilmiştir. Bu da dövmenin yaygınlaşmasını oldukça hızlandırır. Yalnız teknolojik gelişmelerde ürünler daha hızlı ve kolay yapıldığından daha çok yapılabildiğinden maddi açıdan daha ucuz yapılırken dövme işini teknoloji ne kadar kolaylaştırsa da dövme pahalı bir uygulama olmaya devam etmektedir.

  Dövmeci olan D.3.’ÜN salonuna gittiğinizde salondaki masanın önüne herkesçe görülmesi için yapıştırılmış maddeler halinde dövmecilerin duymaktan bıktığı soruların yazılı olduğu bir kağıt dikkat çekmektedir.

 Bu maddelerden birincisi ‘acıyor mu?’ sorusudur. Bu sorunun bıkkınlık veren bir soru olmasının nedenini sorduğumuzda Ertuğ Bey, “Dövme yaptırmaya gelenlerin büyük bir kısmı bu soruyu soruyor ve düşünsenize bir müşteri gelip bu soruyu soruyor, yanıtlıyorsun sonra başka bir müşteri geliyor yine aynı soruyu soruyor. Sonuçta bedene bir iğne girip çıkıyor biraz acıyabilir elbette. Bunun yanında dövmenin bedende yapıldığı bölge ve dövme yaptıran kişinin acı eşikleri de dövme yaptırırken hissedilen acıdaki diğer etkenlerdir.” şeklinde yanıt vermiştir. Buradan modern dövme yaptırmanın geleneksel dövme yaptırmaya nazaran çok daha kolay olduğu sonucuna bir nebze de olsa buradan varılabilir. Demek ki geleneksel dövme metotları halen kullanılıyor olsa bugün dövme yaptıranların çoğu dövme yaptırmayabilirdi. Elbette bu konuda detaylı bilgi edinebilmek için daha fazla çalışma yapmak ve daha çok katılımcıya ulaşmak gerekmektedir.

  Bıkkınlık veren sorulardan ikincisi “iğne ile yapıyorsunuz dimi?” D.3., bu soruya nasıl cevap vereceğini bilemediğini söyleyip şöyle devam etmiştir: “Yani bu soruyu soran kişi ya internetten geleneksel yapılan bir dövme videosu izleyip geliyor ya da dövme ile ilgili hiçbir fikri yok.”

  3.soru “Peki günah mı gerçekten?” Bu soru çoğu kişinin aklında yer etmiş bir sorudur. Yani dövme isteyip de dövmesi olmayan katılımcıların birçoğu dini korkular sebebi ile dövmeden uzak durmaktadırlar. D.3. soru için “İnsanların aklında yanlış kanılar oluşmuş ve bunu kırmak gerçekten zor, dövmenin abdest bozup bozmadığı, haram olup olmadığı soruları gerçekten rahatsız edici, bu sorular dışında insanların araştırmayıp kulaktan dolma veya dövmeden nefret insanların anlattıklarıyla kafalarını doldurmuş olarak gelmeleri daha da rahatsız edici. Dövme, alt deriye işlediğinden abdesti bozmaz. Haram konusunda ise benim okuduğum yazılar ve dini bilgisine güvendiğim insanlara göre haram değil, ama tabi biz kimseyi dövme yapmaya zorlamıyoruz ama gelip de bunun sürekli sorulması da hoş değil.”

  4.soru, “18 yaş sınırı var mı? Niye?” D.3., “Bu soruyu sormak da aslında mantıksız. Çünkü o yaştakiler kendi özgürlüğüne kavuşmamış kişilerdir. Kendileri için de önemli aslında dövmecilerin bu kararı. Belki ailenle ilgili bir sıkıntı yaşayacaksın ya da işi ile ilgili. Yoksa 18 bile erken olabilir iyi düşünüp karar vermek için ama en azından bir sınır belirlemek gerekiyor ve 15 yaşından daha mantıklı olunabilecek bir yaş. Bu yaştaki birine karışamayız zaten. Daha büyük yaşta gelip hatalı kararlar verenler de olabiliyor ama dediğim gibi 18 yaşındaki insanlara karışamayız çünkü kanunen reşit olarak kabul ediliyorlar. 18 yaş altına ailesi yanında olup da izin verirse dövme yapıyoruz. Ülkemizde aslında bu konuda herhangi bir yasa yok. 15 yaşında dövme yaptırmak isteyen birisine de dövme yapan bir dövmeci bulunabiliyor. Hatta bununla ilgili sayılabilecek bir olay anlatayım. 2010 yılında 18 yaşından küçük birisine piercing yapmış bir dövme- piercingci çocuğunda ailesi nüfuslu bir aileymiş. Kızılay’daki bütün dükkanları denetleyip kusur buldukları bütün dükkanlara ceza kesmişlerdi.”

  5.soru “ama diğer stüdyo şu fiyatı verdi” D.3.: “Ülkemizde yaş sınırında olduğu gibi fiyat konusunda da bir kriter veya düzenleme yok. Her dövmeci kendi kriterlerini belirleyip kafasına göre fiyatlandırma yapabilir. Buna da kimse karışamaz. Müşteri potansiyeli iyidir, ismi duyulmuş birisidir, yüksek fiyat çeker. Ekonomik durumu daha iyi olan bir semtte dövmeci açmıştır. Oradaki insanlar, maddi durumları iyi olduğu fiyata değil dövmenin güzel olup olmamasına bakar, hatta ucuz olunca acaba dövmeci amatör mü diye bile düşünebilirler. Ama daha merkezi yerlere ya da mahalle aralarına girildiğinde işler biraz daha değişebiliyor. Maddi durumu iyi olmayan, asgari ücretli birisine nasıl beş bin liralık dövme yapabilirim ki! En fazla 300 – 500 liralık dövmeler yaptırabiliyorlar. Bunun yanında durumu olmayabilir veya parası yoktur kendi adıma bakarım, durumu yok ama hevesli ya da arkadaşları ile gelmiş onlar yaptırmış onun boş dönmesini istemem. Ona da bedava ya da daha indirimli bir dövme yaparım. Ama başka dövmeci şu fiyatı verdi. Sen bu fiyatı verdin. Araba pazarında alışveriş yapmıyoruz. Bu tarz tabirler nahoş oluyor.”

  6.soru “Benim cildim çok hassas” D.3. bu soru için de : “Herkesin farklı bir cilt yapısı olabilir elbette. Ama sonuçta ben dermatolog değilim. Aklında böyle bir soru varsa doktora gidip görünebilirsin. İyileşme sürecinde farklılıklar olabilir daha fazla krem kullanabilir veya tam tersi daha az krem kullanabilirsin. Bunlar benim iş veya bilgi alanıma girmediği için fikrim olmayan bir alan için ne yapabilirim ki.”

  7.soru “Sen bana kıyak yap ben sana çok müşteri getirecem” D.3. bu soruyu: “Bir doktora gidip böyle bir cümle söyleyebilir misiniz? Makinenin bir açılış fiyatı var sonuçta. Benim emeğim var. Titizlik gerektiren bir çalışma var. Hoş bulmuyorum bu soruyu da.”

  8.soru “Dövme yaptıracam ama ne yaptıracağımı bilmiyorum” D.3.: “Aklında bir fikir olmayan birisine ne tür bir dövme modeli önerebilirim ki. Sonuçta herkesin farklı yaşam tarzları, kültürleri, anıları var. Hem belki birkaç saat, ay veya yıl sonra yanıma gelip bu dövme ile ilgili olumsuzluklardan bahsedeceksin. Herkesin kendi yaşamı o yüzden dövmesine de kendi karar vermeli. Dövmeciye gelmeden önce aklında bazı fikirler olmalı. Bu dövme yaptıracak kişi için önemli bir konu. Bu bilince eskisine nazaran daha çok varıldı ama halen tam anlamıyla bilinçsiz bir şekilde dövme yaptıranlar da var.”

  9.soru “Para sorun değil ama sen bir indirim yap.”, D.3. : “Sadece benim için değil genel anlamda hoş karşılanabilecek bir soru olduğunu düşünmüyorum. Zaten kazıklamaya çalışmıyorum ki. Çok uçuk bir fiyat da çekiyorum. Ayrıca, dövme yaptıracak insanların fiyattan önce sağlık ve dövmenin tam istediğiniz gibi olması konusunda ısrarcı olmalarını tavsiye ederim.  Ucuz bir fiyat verip de yaptığı dövme istediğiniz gibi olmazsa o dövmeciye yapabileceğiniz pek bir şey yok, kötü olan dövmeniz içinse ya kapatma ya da sildirme yapabilirsiniz ve bu kötü dövme size daha pahalıya mal olacaktır. Bu yüzden özellikle dövmede ucuza kaçılmamsını tavsiye ederim.”

  10.soru “Gözleri kırmızı yapalım” bu maddeyi gördüğümde internette eyeball tattoo olarak geçen ve gözbebeğine yapılan bir dövmenin bahsedildiğini düşünmüştüm ama D.3. : “Henüz böyle bir talep gelmedi ama ben yüze dövme yapma taraftarı değilim. Bu tarz bir dövme yapacağımı sanmıyorum, zaten isteyen de olmadı. Portre dövmelerinde böyle istekler olabiliyor, dövme ile yakışmayan talepler, bunu da o yüzden ekledim” diyerek bu soruları açıkladı

  Katılımcı 1, dövme yaptırırken hiç acı duymadığını belirtmiştir. Bu durumun acı eşiği yüksek olduğundan mı yoksa dövme yaptırdığı bölgeden ötürü mü olduğunu bilemediğini ifade etmiştir.

  National Geographic Türkiye Şubat 2015 sayısında Aetius’un yapılan dövmeden vazgeçilmesi halinde acı verici bir şekilde silinmesinin kitabında tarif edildiği belirtilmiştir. Günümüzde Ankara’da yeni yeni dövme sildirme merkezleri açılsa da bu merkezler dövme sildirme işleminin yapılan dövmeden daha yüksek fiyatlara silinmesi, silme işleminin tam gerçekleşmeyebileceği olasılığı ve dövme yaptırılırken verdiği acıdan daha fazla acı vermesi gibi sebepler, dövme sildirme işleminin en son çare olarak tercih edilmesine sebep olmaktadır. Katılımcılar arasında dövme sildiren birisi yoktur. Görüşme yapılan 18 katılımcıda 18’i de dövmesinden pişman olmayacağını pişman olsa bile dövmelerini sildirmeyeceklerini ifade etmişlerdir. Buna karşın internet üzerinden yapılan ankete[18] katılan 72 kişiden 50’si dövmelerinden pişman olmaları durumunda sildireceklerini, 20’si ise dövmelerini sildirmeyeceklerini belirtmişlerdir. Dövme sildirme merkezleri hakkında detaylı bilgi edinmek için detaylı çalışmalar gerekmektedir. Bunun dışında dövme sildirmek için hastanelerin cerrahi bölümleri de operasyon ile dövme olan bölgeyi kesip almakta ve o bölgeye bedenin başka yerinden parça eklenerek silme işlemi gerçekleştirilmektedir. Bu işlem de oldukça zahmetli bir iştir. Bu işlemlerin zorluğundan olsa gerek çoğunlukla dövmesinden pişmanlık duyanlar veya eski dövmecisinden kaynaklı yapılan dövmeyi beğenmeyenler bu dövmeleri kapama yoluna gitmektedirler. Kapama dövmeler Ankara’da oldukça yaygın bir uygulamadır ve alanda yapılan gözlemler sonucu gerçekten de eskiyen, hatalı yapılan ve pişman olunan dövmelere nazaran kapama dövmeleri sanki yeni bir dövme yapılmakta ve gösterişli bir hale getirilmektedirler.

  Kapatma dövmelerinin kullanım alanı sadece bunlarla sınırlı değildir. Kapatma dövmeleri, ameliyat ve yara izleri için de sıklıkla kullanılmaktadır. Kapatma dövmeleri, bedeninde sağlık ile ilgili veya bir kazadan kaynaklanan sorunların, kusurların, izlerin gizlenmesi için Ankara’da çokça gözlemlenmiş bir uygulamadır.

  Kapatma dövme yaptırarak, sildirme işleminden daha kolay ve acısız bir işlemdir. Hem eski, beğenmediğiniz ve pişman olunan dövmeden kurtulmak vesilesiyle psikolojik olarak rahatlıyorsunuz hem de yeni bir dövme yaptırarak yaşamınızda yeni bir sayfa açıyorsunuz.

                        

                       

  Yukarıda görülen fotoğraflar Murat TattooGutto dövme salonunun sahibi Murat Bey’in yaptığı bir kapatma dövmesinin aşamalarının fotoğraflarıdır. Fotoğraflardaki aşamalardan da görüldüğü üzere kapatma işleminin normal dövme yapmaktan daha zor olduğu anlaşılmaktadır. Kapatma dövme yaptıracak insanlar eski dövmelerinden kurtulmak için bu işlemi yaptırmak istiyorlar. Zaten önceki dövmesinden rahatsız veya pişman olan insanlar hassas olabiliyorlar. Eski dövmenin görünmemesi de onlar için önemlidir. Eski dövmeyi kapatmak için dövme yapacak kişinin de kapatılacak dövmenin üzerine yapılacak ve eski dövmeyi belli etmeyecek yeni bir model hazırlaması için planlama yapması da gerekmektedir. Sildirme işlemine nazaran oldukça sık başvurulan bir işlem olan dövme kapatma dövmesinden kurtulmak isteyenler için resmen bir kurtarıcı gibidir.

    

BÖLÜM III

3. ALAN ÇALIŞMASI

3.1.Dövme Yaptırmanın Maliyeti:  Gözlem ve görüşmelerden dövmenin pahalı bir uygulama olduğu söylenebilir. Dövme yaptıran katılımcıların geneli bu konuda hem fikir olmakla birlikte kimileri de kendileri için önemli bir uygulama olan dövmenin ucuz olması halinde kalitesinin düşebileceği fikrini belirtmiştir. Katılımcı 1, dövmenin pahalı bir uygulama olduğunu belirtmekle birlikte ucuz olmasının da kalitesini düşüreceğini ve bu yüzden dövmeci seçimini titizlikle yürüttüğünü ve Kızılay’daki dövmecilerden ziyade Tunalı Hilmi, Bestekar gibi semtlerdeki dövmecileri araştırdığını ifade etmiştir.  Ama bedeninizde ömür boyu taşımak istediğiniz bir sembol, yazı vb. bir uygulamanın da ucuz olmasının beklenmediği yine çalışmalardan ortaya çıkmaktadır. Dövmeci ve dövme yaptıran katılımcılar “Hem hayatınızda anlamı olan ve sağlığınızı ilgilendiren hem de emek sarf edilen bir uygulama olan dövmenin ucuz olmasını beklememelisiniz, ucuz işin kalitesi iyi olmaz” diyerek bu durum için fikirlerini belirtmişlerdir. 

  Dövme salonuna gidildiğinde dövme makinesinin bir açılış fiyatı olduğu bilgisi ile karşılaşılmaktadır. Bu ücret de dövmeciden dövmeciye değişmektedir. Dövmenin sabit bir fiyatının olmadığı bilgisine dövmecilerle ve dövme yaptıranlarla konuşularak varılmıştır. Bunun nedeni de dövmeciliğin belirli bir statüye kavuşmamış olmasıdır.

  İnternet üzerinden yapılan ankette[19]  “Dövmenizi kaç liraya yaptırdınız?” sorusuna 51 kişi yanıt vermiştir. 51 katılımcıdan 37 ‘si dövmesinin 500 liranın altında olduğunu belirtmiştir. Bu da dövme yaptıran kişilerin dövme pahalı bile olsa şartlarının elverdiği ölçüde dövme yaptırmaktan vazgeçmediklerini ve yaptırmak istedikleri dövmeleri keselerine uygun olarak yaptırdıklarını gösteriyor olabilir.

  Dövmelerin fiyatı genelde iki unsura göre belirlenmektedir denilebilir; bunlar dövmeci ile ilgili ve dövme ile ilgili olanladır.

  Dövmeci ile ilgili olanlar şu şekilde sınıflandırılabilirler: Dövme salonunun bulunduğu çevre, salonun kirası, dövmecinin ustalığı, popülerliği…

  Dövme ile ilgili olanlar ise: Dövmenin boyutu, dövmenin yapılış zamanı, dövmenin modeli…

  Katılımcı 11, dövmenin önemli, dikkat gerektiren bir uygulama olduğunu belirtirken günlük yaşam standartlarına göre oldukça pahalı olduğunu belirtmiştir. Ayrıca bazı dövmecilerin dövme fiyatlarını çok yüksek tuttuğunu da eklemiştir. Bir modeli Tunalı gibi zengin semtlerinde bulunan dövmecilerin 1000 lira derken Kızılay’da 600 liraya yapılabildiğini belirtmiştir.

  Burada durum tabi farklı bir hal alıyor. 1000 liralık bir dövmeye 200 lira denilse insan düşünebilir tabi ama arada 300-400 liralık fark olması dövmenin kötü olacağı anlamına da gelmeyebilir. Bu yüzden dövme yaptıracak kişiler öncelikle görüştükleri dövmecilerin işlerine bakmalılardır. Daha sonra da fiyat, hijyen konularına yönelmelilerdir.

  Katılımcı 1, dövme yaptırırken parasından çok nasıl olacağı konusunda endişeliydim ama dövme yaptırmak hele de dövmeciniz popüler bir dövmeciyse pahalıya gelecektir. Ama ucuza dövme yaptırdığınızda da dövme modelinin istediğiniz gibi olmama ihtimali de olabiliyor. O yüzden iyi araştırmak ve dövmecinin önceki çalışmalarına bakmak gerektiğini ifade etmiştir.

  Katılımcı 4 ve 5, dövmenin o kadar da pahalı bir uygulama olmadığını sonuçta sizin için önemli bir anı, olay, tarih, kişi, hayvan vb. bir veya daha fazla sembolü vücudunuzda yaşam boyu taşıyacağınızı ve ucuza fiyat veren biri tarafından eğer kötü bir dövme yaparsa ya bu kötü dövme ile yaşamanız gerektiğini ya da kapatma veya sildirme işlemi uygulanacağını bu işlemlerin de hem daha fazla vaktinizi hem de daha fazla paranızı alacağını ifade etmiştir.

  Bu konuda alanda yapılan model fiyatlandırmasına fikir vermesi açısından birkaç dövme modeli üzerinden konuyu örneklendirebiliriz:

  Yukarıdaki dövmeleri bedenine yaptırmak isteyen katılımcı 19, modelleri dövmecilere sorduğunda fiyat olarak 160 ile 200 lira arası fiyatlar verildiğini ifade etmiştir. Dövme mesleğini profesyonel olarak 20 yıldan fazla bir süredir devam ettiren Murat TattooGutto dövme salonu sahibi Murat Bey’e bu modelleri sorduğumda dövme modelleri resimdeki boyut ve bölgede ise, 250 liraya yapacağını belirtmiştir.                                        

Katılımcı 10, bir dizideki aktörün kolundaki iki şeridi dövme olarak yaptırmak istemektedir. Bahçelievler’de bulunan ve bir tanıdık tarafından önerilen dövmeciye internetten bu modeli gönderdiğinde, dövmeci 700 lira fiyat vermiştir. Aynı dövmeyi Murat TattooGutto sahibi Murat Bey’e sorduğunda dövmeyi fotoğraftaki aynı bölgeye 700 liraya yapacağını belirtmiştir.

  Görüldüğü üzere dövme yapımında sabit bir fiyatlandırma baremi bulunmamakla birlikte dövmecilerin fiyatlandırmadaki emek ölçüsü bazen de ortak fiyatlar ortaya çıkarabilmektedir.

3.2.Dövme Yapılan Yer ve Koşullar: Dövme yaptırmanın sağlık ile ilgisi kimse tarafından yadsınamaz. Bedene yapılan bu işlemler ise hijyen gerektirdiğinden hijyen, dövme uygulaması için büyük bir önem arz etmektedir.

  Ankara’da dövme işini profesyonel yapan herkesin bir dükkanı ve bu dükkanın içerisinde lavabo, mutfak, salon ve dövme yapımının gerçekleştiği bir stüdyosu var. Stüdyoya dövme yaptıran kişi dışında bazen bir kişi daha girebiliyor. Bunu dövmecinin stüdyosunun genişliği ve konsantrayonu ile ilgili değişkenler belirleyebiliyor. Dövme yapılan koltuk stüdyonun tam ortasında yer alıyor ki dövme yaptıran kişinin sağına ya da soluna dövme yapabilmek kolay olsun. Dövme tabancası ve dövme yapımında kullanılan malzemelerin çoğu stüdyoda yer alıyor. Bu stüdyo sürekli temiz halde bulunduruluyor. Dövme yapımında gayet temiz çalışılsa da sıradaki müşteri hemen alınmayıp içeri yine de temizlenip havalandırılıyor.

  Murat TattooGutto salonuna gittiğinizde bir dövme salonundan ziyade sanki bir eve gitmiş gibi olursunuz. Dövme yaptırmaya gittiğiniz zaman bir şirkete değil de bir eve gitmenin her zaman daha iyi olduğunu düşünmüşümdür. Çünkü gittiğiniz ortamın samimi olması sizin rahat etmenizi ve güven duymanızı sağlar. Rahat bir ortamda aklınızdaki soruları da rahatça dövmecinize sorabilir ve aldığınız yanıtlara da güvenirsiniz. Soru sorabilmeyi küçümsememek lazım çünkü bedeninizde yaşamınız boyunca taşıyacağınız bir simge ile ilgili aklınıza takılan her şeyi sormak sizin hakkınızdır. Bu konuda size olumsuz yaklaşan dövmecilere zaten dövme yaptırmamalısınız. Bu yüzden yaptıracağınız dövme ile ilgili kesin kararınızı verseniz bile seçeceğiniz dövmeciye karar vermek için de belirlediğiniz dövme modeli kadar özenli bir araştırma yapmalısınız. Bu durumu katılımcı 4 ve 5, dövmelerini çevresindeki herkesin gittiği aynı dövmeciye gittiğini belirterek onaylamıştır. Kendisi için özel olan bir dövme yaptırdığını ve bu simge görülse bile herkesin anlayamayacağını fakat dövmeyi dövmeciniz ile paylaştığınızı ve onun da dövme hakkında kendimiz kadar olmasa bile bilgi sahibi olduğunu ve bu nedenle tanıdık veya güven duyduğunuz bir dövmeci bulmanın insanın içini ferahlattığını belirtmişlerdir.

  Katılımcı 1,dövme modeline karar vermek için iki sene civarı düşünüp kararını kesinleştirdikten sonra da dövmesini yaptıracağı dövmeciyi bulabilmek için üç ay gibi bir süre hem çevresinde dövme yaptıranlardan fikir aldığını hem de internet üzerinden araştırma yapıp dövmecilerin çalışmalarını incelediğini belirtmiştir.

  Katılımcı 3,4,5,6,7,8,11,12,13,14,15,16,17’nin dövme yaptırdıkları dövmecilerin arkadaş, sevgili veya daha önceden bir yakınlarına dövme yapan dövmeciler olduğu görüşmeler sonucu katılımcılar tarafından belirtilmiştir.

  Dövme çoğu insan tarafından sanat, dövmeci de sanatçı olarak görülse de dövmeciliğin sağlığa ve bedene etkisi yüzünden farklı bir şekilde de düşünülmesi gerektiği de unutulmamalıdır. Katılımcı 1, dövme yaptırılacak salonun kesinlikle gidilip görülmesi gerektiğini ve dövme yaptıracak kişilerin içlerinin orada rahat etmesi gerektiğini ifade etmiştir. Katılımcı 1, her ne kadar artık çoğu dövmecinin dövme yaparken hijyene dikkat ettiğini belirtse de insanların da kendi bedenlerini korumak için bilinçli hareket etmeleri gerektiğini belirtmiştir.

  Katılımcı 17, genelde dövme yaptıracak insanlar makine hariç iğne değişiyor mu gibi basmakalıp hijyen sorularını dövmecilere yönelttiklerini ve bu tip hijyen sorunlarının genelde merdiven altı olmayan salonlarda zaten nadir olabileceğini belirtmiştir. Kendisinin ise hijyen ve sağlık açısından en merak ettiği sorunun dövme tutacakları[20] ile ilgili olduğunu belirtmiştir. İğnelerin hatta boyaların bile tek kullanımlık olduğunu ama dövme tutacaklarının genelde tek kullanımlık olmadığını, makinenin parçası olarak görülen tutacakların da sağlık açısından sorun teşkil edebileceğini ifade etmiştir.

  Dövme ve sağlık bağlantısında yapılan gözlemler sonucunda dövme yaptıracak kişilerden bir sağlık raporu istenildiğine rastlanılmamıştır. Bunun dışında birçok dövmecilerin dövme yaptıranlara herhangi bir sağlık sorununun olup olmadığı konusunda soru yönelttiklerine de rastlanılmamıştır.

  Kan bağışı konusunda internet üzerinden yapılan ankete[21] katılan 38 katılımcıdan 22’si dövmenin kan ve organ bağışına etkisini bildiklerini belirtirken, 16 kişi bilmediklerini belirtmiştir. Bu konularda daha detaylı bilgi edinebilmek için daha fazla çalışmaya gereksinim duyulmaktadır.

  Dövme yaptıran katılımcılarla görüşmelerimde dövme yaptırırken “Aklınızdaki en önemli soru neydi?” diye sorduğumda çoğunluktan aldığım yanıt dövmenin istediğim gibi olup olmayacağı endişesi oldu. Katılımcıların hijyen veya sağlık ile ilgili hiçbir endişeleri olmadığını gördüm. Görüşmelerden ortaya bu konuda sağlık açısından dövme yaptıranlar ikiye ayrılabilir:

  1.Grup: Tavsiye üzerine dövmeci seçenler: Bu gruptaki katılımcılar ya tanıdıkları olan ya da çevresinden daha önce dövme yaptırılan dövmeciyi tercih edenlerdir. Referans ile gittikleri için de daha önceki memnuniyetten ötürü dövmeciyi sorgulamayıp ona güvenerek rahatça dövmelerini yaptırırlar.

  2.Grup: Dövme salonlarını gezip dövmecilerle konuşarak dövmecisini seçenler bu gruba girerler. Kulaktan dolma bilgiler, dövmecilerin kendilerine anlattıkları, dövme ile ilgili duydukları veya okudukları ile hareket ederler ve yaptıracakları dövme dışında genelde pek bir soru sormazlar. Bu grup aslında çoğu insanın girebileceği bir grup olup bu konu daha çok başka bilim dallarını ilgilendirmektedir.

  Bu konuda sorulan soruya[22] katılan 52 katılımcıdan 25’i ailesi ve çevresinden tavsiye ile dövmecisini bulduğunu belirtirken, internet ve sosyal medya aracılığı ile dövmeci bulan katılımcıların sayısı 11 iken, tek tek gezip dövmecisini bu şekilde bulanların sayısı ise 16 ‘dır.

  Katılımcı 10 dövmeci ararken gözlemleme şansı bulunmuştur, yeni bir dövme yaptırmak için herhangi bir dövmeci tanıyan herkese fikir danışan katılımcı 10’un başkalarından dövmeci tavsiyesi istemesindeki ana neden hesaplı bir dövme yaptırmak istemesi olduğunun anlaşılması kişinin gözlemlenmesi sayesinde anlaşılmıştır. Sağlık veya dövmenin kaliteli yapılıp yapılmayacağı konusunda hiçbir sorusu olduğu görülmemiştir.

  Katılımcı 17’nin ise dövmeci ararken kriterinin ucuz dövme yanında dövme modelini istediği şekilde yapabilecek bir dövmeci aradığı gözlemlenmiştir.

3.3.Dövme Sonrası Bakım ve Uygulamalar: Her dövme sanatçısının farklı tavsiyeleri olsa da dövme sonrası tavsiyelerin büyük bir bölümü aynıdır. Dövme bittiğinde dövme yapılan bölgeyi temizlenir ve dövme yapılan bölgenin üzeri strech film ile sarılır. Dövmeciler tarafından sarılan bölgenin iki ile dört saat arası bu şekilde kalması istenir. Daha sonra o bölgeye uygulanacak kremleri - ki size hangi krem olduğunu söylüyorlar, söylemezseler de zaten internetten bu tür bilgilere ulaşabilirsiniz - o bölgeye ne kadar süre uygulamanız gerektiğini anlatıyorlar. Bununla ilgili olarak katılımcıların çoğu bebek kremi kullandıklarını söylemişlerdir. Katılımcı 1, “dövme için krem satan herhangi bir yere girdiğinizde dövme için bakım kremi dediğinizde hangi kremi vereceklerini biliyorlar” şeklinde durumu ifade etmiştir. Dövme yaptıranların sayısı tam olarak bilinemese de büyük bir çoğunluktan bahsediyoruz ve sonuçta dövme yaptıran insanların etrafında bir ticari hareketlilik de oluyor. Dövme yaptıran sayısı arttıkça dövme yaptıranların ihtiyaçlarını karşılamak için ürünler de artıyor. 

  Dövme yapılan bölgenin sarılmasının sebebi ise, dövme iyileşene kadar açık bir yaradır ve iyi bakmadığınız takdirde mikrop kapabilir. O yüzden sarılan streç filmin erken açılması dövme yapılan bölgeyi tehditlere açık hale getirir. Söylenen süreden daha geç açılması ise o bölgedeki boyayı akıtacağından yine yara olan bölgeye zarar verebilir. Bunun dışında dövmeli bölgenin sürekli veya çok fazla kapalı kalması yaranın iyileşmesini de zorlaştırır.

  Streç filmi açtıktan sonra anti bakteriyel sıvı sabun ve ağzı açılmamış su ile dövme yapılan bölge yıkanır. 2.katılımcı dövmeyi temizlemek için anti bakteriyel sıvı sabunun çok önemli olduğunu ifade etmiştir. On beş gün kadar havuz ve denize girilmemesi önerilir. Bunun sebebi havuz klorlu sudan ötürü, deniz ise hijyenik olmadığından ötürü tavsiye edilmez. Bunun dışında 1.katılımcı güneşin zararlarından korumak için güneş kremi de kullandığını ifade etmiştir.

  Dövmenin iyileşme süreci yara iyileşme sürecine benzer. Dayanamıyorsanız kaşıntı biraz sorun yaratabilir. Dövme yapıldıktan sonra kabuk tutar ve iyileşen her yara gibi kaşınır. Bu kabukların kaşınmaması ve koparılmaması görüşülen dövmeciler ve katılımcılar tarafından özellikle belirtilmiştir. Bunun sebebi de kabukların kendi kendine düşmesi dövmenin güzel görülmesi açısından dikkat edilmesi gereken önemli bir unsur olmasıdır. Katılımcı 17 “Dövme üzerinde oluşan kabukları soyarsanız dövmenize de zarar verirsiniz. Dövme yapıldıktan sonra dövmenize ne kadar iyi bakarsanız dövmeniz o kadar güzel ve canlı görünecektir.” diye ifade etmiştir.

  Katılımcı 18, dövme bölgesine sarılan streç filmi çıkardıktan sonra sıvı savun sürdüğünü, daha sonra da bir kağıt havlu ile bastırmadan silerek değil de üstüne hafif dokunuşlarla kapatarak yumuşak ve nazik bir biçimde sildiğini ve bu şekilde sürdüğü sıvı sabunu temizlediğini ve bu temizleme işlemini günde üç kez yaptığını, kremi de günde birkaç kez dövme kuru kalmayacak şekilde vücuduna uyguladığını, kremi de miktar olarak çok fazla değil sadece dövmenin üzerini kaplayacak kadar alıp dövme modelini krem ile saracak ve onu nemlendirecek, kuruluğunu alacak şekilde dövmesine iyileşene kadar bu şekilde bakım yaptığını belirtmiştir.

  Katılımcı 17 ise, teninin kuru olmadığını bu yüzden kremi günde en fazla üç kez uyguladığını, kremin günde kaç kez sürüleceğinin tamamen kişinin bedeni ile ilgili olduğunu belirtmiştir.

  Katılımcı 1, dövme bakımına çok dikkat ettiğini seçeceği kremi önce dövmeciye sonra daha önceden dövme yaptıran tanıdıklarına sorduğunu ve miktar olarak çok fazla olmamak kaydıyla kaşıntı oldukça rahatlatması amacıyla kremi kullandığını belirtmiş ayrıca krem, dövmenin güzel görünmesi açısından da oldukça faydalı olduğunu da eklemiştir. Antibakteriyel sıvı sabunu iki hafta boyunca günde dört kez kullandığını ve iki hafta boyunca dövme olan bölgeyi güneşten koruduğunu ifade etmiştir.

  Katılımcı 2 de, diğer dövme yaptıran katılımcılara benzer uygulamalardan bahsetmiş, farklı olarak dövme olan bölgeye yapışabilecek kıyafetler tercih etmediğini, örneğin pamuklu kıyafetler giymekten kaçındığını belirtmiştir.

  Katılımcı 4, dövme olan bölgenin çok fena kaşındığını, bu sorun olduğunda farklı yöntemler denediğini; antibakteriyel sıvı sabunla yıkadığını, dövmenin etrafını hafifçe kaşıdığını, bakım kremi sürdüğünü, dövme olan bölgeyi üflediğini veya serinletmeye yardımcı araçlar kullanmaya çalıştığını belirtmiştir.

  Katılımcı 6, bakım için yine benzer bilgiler verirken yıkama ve durulama işlemlerinde kullanılan su çeşidine ve suyun nasıl kullanılacağına dikkat çekmiştir. Dövmenin yapıldığı açık yara haline gelen bölgeyi su ile direkt temas halinde yıkamaktan kaçınılması gerektiğini, suyun içinde bulunan bakterilerin yara olan bölgeye zararlı olduğunu, suyu kağıt havluya aktarıp kağıt havlu ile suyu yara olan bölgeye orada bulunan antibakteriyel sıvı sabun tamamen o bölgeden temizlenene kadar dövmenin yer aldığı bölgeye uygulamak gerektiğini ve musluktan akan suların kullanılmaması gerektiğini ifade etmiştir.

  Katılımcı 7, dövmenin olduğu bölgedeki açık yara iyileşene kadar duş almanın çok zor ve tehlikeli bir işlem olacağını, şebeke suyunun ve içinde kimyasalların olabileceği, şampuan gibi şeylerin dövme yapılan bölgeye temasından kaçınılması gerektiğini, açık yara iyileşene kadar yıkanmama gibi bir ihtimal de olmayacağı için kendisinin dövmenin olduğu bölgeyi tekrar ilk yapılışında olduğu gibi önce antibakteriyel sıvı sabunla temizleyip daha sonra da streç filmle su kaçırmayacak şekilde sıkıca kaplayıp o şekilde duş aldığını ifade etmiştir.

  Katılımcı 14, dövme bakımı için dövmecinin söylediği her şeyi yaptığını, çok titiz davrandığını ama dövme olan bölgede oluşan yaradan ötürü dövmenin bozulacağını, yaradan ötürü dövmenin bozuk olacağını ve istediği dövme modeline benzemeyeceğinden çok korktuğunu ama iyileştikten sonra bir sorun olmadığını, istediği güzel dövmenin oluştuğunu belirtmiştir.

  Katılımcı 13, dövme bakımını çok rahat yaptığını, kaşıntı arada sorun olsa da güneş kadar sorun olmadığını anlatmıştır. Yazın dövme yaptırmanın onun için çok büyük problemlere yol açtığını, dövmesini korumak için çok çaba sarf ettiğini, yazın uzun kollu ve kapalı giyindiğini, yazın dövme yaptırmanın hiç iyi olmadığını ve kimseye tavsiye etmediğini ifade etmiştir.

3.4.Dövmenin Yapılacağı En Uygun Mevsim ve Dönem: Dövmecilerle görüşüldüğünde dövme yaptırılmasındaki en uygun zamanın sonbahar veya ilkbahar mevsimlerinin olduğu öğrenilmiştir. Hem hava sıcaklığının kan dolaşımındaki etkisi hem de dövme yapılan bölgenin su ile temas ettirilmemesinin önemi açısından kış ve yaz ayları dövmenin iyileşmesi açısından daha tehlikeli aylar olduğu görüşülen dövmecilerden öğrenilmiştir. Fakat hem dövmecilerle hem de dövme yaptıranlarla yapılan görüşmelerde bu duruma çok fazla dikkat edilmediği öğrenilmiştir. Ayrıca yaz tatili için dövme yaptırmaya gelenlerin ya da yaz tatili sırasında dövme yaptıranların oldukça fazla olduğu gözlemlenmiştir.

  Katılımcı 4, dövmelerini yaptırırken mevsime dikkat etmediğini canı istediğinde hangi mevsim olursa olsun dövme yaptırdığını ve yaptıracağını ifade etmiştir.

  Katılımcı 1, dövme için özellikle yaz mevsiminin uygun olmayacağını bildiğini ama buna rağmen dövmesini yazın yaptırdığını, bakımını iyi yapabildikten sonra mevsim faktörünün çok önemli olmayacağını ifade etmiştir. Yaz geldiğinde dövme sürekli güneş görecekse dövmenin üzerini güneş kremi ile kapayıp solmasını engellemeye çalıştığını çünkü güneşin dövme için oldukça zararlı olduğunu ifade etmiştir.

  Katılımcı 10, dövmenin yaptırılması için hangi mevsimin uygun olduğu konusunda bir fikri ya da bilgisi olmadığını belirtmiş ve bu konuda bilgisi olsa bile maddi imkanları olduğunda dövme yaptırmak için herhangi bir mevsim gözetmeyeceğini ifade etmiştir.

  Çalışmaya katılan dövmecilerin mevsimsel açıdan dövmenin iyileşme süreci hakkında gerekli uyarılarda bulundukları yapılan gözlem ve görüşmelerde ortaya çıkan sonuçlardandır. Bu konuda bütün dövmecilerin aynı hassasiyeti gösterip göstermediği konusunda bilgi edinebilmek için daha detaylı çalışmalar yapılmalıdır.

3.5.Dövmenin Bedende Yapıldığı Bölgeler ve Tepkiler: Dövmenin bedende yaptırıldığı bölge için de çalışmalarda kesin bir bulguya ulaşılamamıştır. Dövmenin bedendeki bölgesinin cinsiyet ile ilişkisine ve bedende seçilen bölge için de herhangi bir koşula rastlanmamıştır.

  Dövmeci Ertuğ Bey bu konu hakkında şunları belirtmiştir: “Genelde dövme yaptıracak katılımcılar, dövme modelini kararlaştırdıktan sonra bedende yaptıracakları yeri de kararlaştırıp dövmeciye giderler orada dövmecilere fikirlerini anlatırlar. Genelde dövme yaptırmak isteyenler dövme modeli konusunda kararlı geldikleri için modeli uygun görmeyip tavsiye etmezsek bile çoğunlukla fikir değiştirilmiyor insanlar kararlaştırdıkları dövme modelinden vazgeçmiyorlar fakat yaptırmak istenilen bölge konusunda genelde tavsiyemize uyuluyor. Örneğin kaslı birisi gelip koluna küçük bir kuş dövmesi istediğinde bu dövmenin kolda güzel bir görüntü vermeyeceğini bedeninde çirkin gözükeceğini farklı bir dövme modeli seçmesini bu kabul görmezse bu dövmeyi büyük bir pazu üzerine yapacağımıza daha küçük bir bölgeye yapmanın daha iyi olacağını belirtiyoruz. Ama asla şu dövme bedenin şu bölgesinde iyi durur diyemeyiz. Dövme modeli ve kişinin bedeni ile alakalı olan bir durum bu. Eskiden popüler olan belirli dövmeler vardı. Onların yeri belliydi. Kimin bedeninde görüldüyse görülen kişinin bedeninde hangi bölgedeyse o dövmeyi yaptıracaklar da çoğunlukla popüler kişi ile bedenlerindeki aynı bölgeye yaptırıyorlardı. Örneğin ünlü bir futbolcunun ya da aktörün dövmesi nerede ise o dövmeyi yaptırmak isteyen kişi de dövmesini örnek aldığı kişininki ile aynı bölgeye yaptırmak istiyordu veya kadınlarda önceden ayak ve el bileklerine dövme eskiden çok popülerdi ama 2010’dan sonra bu azaldı artık herkes bedeninde her bölgeye dövme yaptırıyor. Zaten bizler de çok karışamıyoruz çünkü sonuçta bizim işimizin bir de ticari boyutu var. Belli bir yerden sonra müşteri ısrar ederse onun istediği ne ise o şekilde yapıyoruz.”

  Ertuğ Bey, bedende yapılacak dövmenin bölge seçimi için şu tavsiyelerde bulunuyor:“Dövme yaptıracaklar, yaptırmayı düşündükleri dövmeyi seçecekleri beden bölgesini yaşam biçimleri, yaşadıkları çevre, hedefledikleri iş koluna göre yapmalarının onların yaşamlarını olumsuz etkilememesi için daha dikkatli düşünmelilerdir. Ayrıca yaptırmak istediği dövmeci ile yaptırmak istediği dövmeyi ve o dövmeyi bedeninde hangi bölgeye yaptıracağı ve yapacağı iş kolunu önceden konuşması kişi açısından daha faydalı olacaktır.”

  Katılımcı 10, el bileğindeki küçük kuru kafa dövmesini çok sevdiğini ve kendine yakıştırdığını belirtmiştir. Çevresinden dövmenin anlamsızlığı ile ilgili tepkiler geldiğini ama çok umursamadığını bunun onun için önemli olmadığını belirtmiştir. Fakat katılımcı 10’un dövmesine bakıldığında etrafta olup dövmesine bakan insanların dövmeyi beğenmedikleri ve beğenmeyenlerden bazılarının “neden kuru kafa?” şeklinde alaycı soru yönelttikleri; katılımcı 10’un bu alaycılığa karşılık vermediği hatta bazen de bu durumdan habersiz olduğu gözlemlenmiştir.

  Katılımcı 4 ve 5’in sosyal ortamlarda oldukça rahat oldukları gözlemlenmiştir. Dövmeler dışında bu katılımcılara da toplum tarafından dikkat edildiği gözlemlenmiştir. Yalnız katılımcı 10’da olduğu gibi alaycı tepkiler verildiği görülmemiştir.

  Katılımcıların ve dövme yaptıranların, dövmelerini yaptırma sebeplerinin çok farklı olduğu gözlemlenmiştir. Kimileri kimliklerini ifade etmek, kimileri özendikleri için dövme yaptırırken kimileri de dövme sevdiği için dövme yaptırmaktadırlar. Bunun dışında farklı sebeplerle dövme yaptıranlar da vardır. Bu konuda daha çok bilgi edinebilmek için daha fazla çalışmanın yapılması gerekmektedir.

  Dövme yaptıracakların büyük bir kısmı dövmeyi gizleme yoluna gitmektedir. Dövmelerini genelde görünür yerlere yaptırmamaktadırlar. Toplum içinde veya iş yerlerinde sorun olmaması için bedenlerinin kıyafetlerle gizlenebilecek bölgelerine dövme veya dövmeler yaptırmaktadırlar. Dövme yaptıran kişilerin toplum içinde oldukça rahat oldukları yapılan gözlemler ve görüşmeler sonucu belirlenmiştir. Fakat aynı rahatlığa iş konusunda rastlanılmamıştır. Kamusal alanda çalışanların birçoğu işe girmeden önce dövme yaptırmayı tercih edememektedir. Kişilerin gireceği iş için dövme yaptırmak sorun olmasa bile yine de işe girdikten sonra dövme yaptırmayı tercih ettikleri sonucuna varılmıştır. Özel sektör için de durumun çok farklı olmadığı gözlemlenmiştir. Müşterilerinin rahatsız olabileceği ile ilgili kaygıdan ötürü görünür yerlerde dövmenin görünürlüğü, iş yerlerinin müşteri potansiyeline göre değişim göstermektedir.

  Katılımcı 10’a dövme yaptırırken özellikle iş bulmada sıkıntı yaşayacağını düşünüp düşünmediği sorulduğunda, katılımcı kendisinin yurtdışına gideceğini o yüzden bu durumu düşünmediğini, bu durumun bu nedenle kendisi için bir sorun teşkil etmediğini belirtmiştir.

  Dövme yaptıran insanlar, dövme yaptırırlarken bütün riskleri göze alarak dövme yaptırmaktadırlar. Bu yüzden dövme yaptıranlar için bir yılma söz konusu değildir. Riskleri düşünmeden dövme yaptıranlar ise, bu uygulamanın bilinçsiz ve popüler kültür kısmını oluşturmaktadırlar. Katılımcı 2, “Dövmeye tepki gösterenler olduğu ve olacağı gibi beğenilerini sunanlar da olacaktır.”  şeklinde bir ifade ile dövme yaptıranların her türlü sonuca açık olması gerektiğini belirtmiştir. Fakat bu durumu bilmeden dövme yaptırıp sonradan pişman olan katılımcılar da olabiliyor. 17 yaşındaki katılımcı 9, arkadaşları ile birlikte gidip dövme yaptırdıklarını ve girmek istediği işte dövmenin sorun yarattığını bilmediğini, dövmeci de dahil kimsenin kendisine bu durumdan bahsetmediğini ve bu nedenle dövme yaptırdığına pişman olduğunu ifade etmiştir. Katılımcı 4, insanların dövmelerinden ötürü bir işe alınmamasının saçma olduğunu, işe alınacak kişinin dövmelerine değil kalifiye olup olmadığına bakılması gerektiğini ifade etmiştir.

3.6.Düzenlemeler: Dövme ile ilgili ülkemizde kanuni herhangi bir düzenlemeye rastlanılmamıştır. Genelde etik kurallar üzerinden belirli uygulamalar var bu da tamamen dövmeci ile ilgili bir durum.

  Yurtdışındaki örneklerde olduğu gibi 18 yaşından küçük birisine dövme yapmanın yasal hiçbir sorumluluğu yok[23]. Yurtdışında da benzer şekilde eyaletlerin veya ülkelerin aldıkları kararlar farklılaşabiliyor. Her eyalet veya ülkenin farklı şartları olabiliyor.[24] Fakat yurtdışında farklıklar görülse de en azından dövme ile ilgili yasalar bulunmaktadır.

  Katılımcılarla yapılan görüşmelerde dövmecinin yaşınız ile veya kanuni bir kısıtlama ile ilgili bir bilgi verip verilmediği sorusu sorulduğunda, bu soruya ‘evet’ diyenler olduğu gibi ‘hayır’ diyenler de oldu. Katılımcı 9 ve 10 bu soruya ‘hayır’ yanıtını veren katılımcılar arasındadırlar. Katılımcı 10’un yasal bir düzenlemeden veya olması gerekir gibi durumlardan haberinin olmadığı kendisi ile yapılan görüşmelerden anlaşılmaktadır. Katılımcı 9 ise yasal düzenleme olması gerektiğini iş kaygısı başladıktan sonra öğrenmiş ve bu ona neredeyse geri dönülemez bir hata olarak dönmüştür.

  Katılımcıları bilgilendiren dövmeciler de mevcut. Murat TattooGutto dövmecisinin sahibi Murat Bey, Art Tattoo sahibi Cemal Bey, Memoli Tattoo sahibi Ertuğ Bey gibi. Onlar dövme yaptırmak isteyenleri hemen koltuğa oturtmuyorlar. 18 yaşından küçüklere dövme ile ilgili bilgi veriyorlar. Yaşayabilecekleri sıkıntıları anlatıyorlar buna rağmen halen dövme yaptırmakta ısrar edenler olursa bu sefer onlardan velileri ile birlikte gelmelerini istiyorlar. Ama bu, sizin gideceğiniz dövmeci ile ilgili bir durum o yüzden de tamamen dövmecinizin etik davranışlarına kalabiliyor.

  Dövmecilerin çoğunda hijyen konusu belirli kriterlere oturmuş bir durumda iken yasal düzenlemeler için aynı şeyi söylemek oldukça zordur. Ülkemizde de geleneksel olarak bir geçmişi bulunan dövme uygulamasının yasallaşmamış olması da gerçekten oldukça ilginçtir. Bu durumun sadece dövme ile ilgili mi yoksa genel bir sağlık kusuru mu olduğunun anlaşılabilmesi için daha detaylı çalışmalara ihtiyaç vardır. Çalışmada dövme uygulamasındaki yasal noksanlığın nedenleri üzerine derinlemesine araştırma yapılamamıştır. Fakat yapılan gözlemlerde görüşülen dövmecilerin yasal herhangi bir mevzuat bulunmamasına rağmen etikliğe dikkat ettiklerine dikkat edilmiştir. Her dövmecinin etikliğe dikkat edip etmediğini öğrenebilmek için detaylı çalışmalar gerekmektedir. Dövme yaptıranların bu konuda gerekli duyarlılığı göstermekdikleri gözlemlenmiştir. Dövme salonlarında gözlem yapılırken salona gelip dövme yaptırmak isteyen insanların neredeyse tamamı yasal düzenleme ile ilgili herhangi bir soru veya talepte bulunmamıştır. Tek ilgilendikleri dövme modelini hemen yaptırıp dövmeli birisi olarak o salondan çıkmaktır. Dövmecilerin etikliğe sonuna kadar bağlı olup olmadığı Memoli Tattoo sahibi Ertuğ Bey’e sorulduğunda Dövmeci Ertuğ Bey, dövmeciliğin sonuçta ticari bir iş olduğunu, dövmecilerin dövme yaparak para kazandıklarını, dövme yaptıranların da müşteri olduğunu ve müşteriyi kaçırırsanız bu işi yapamayacağınızı belirtmiştir. Ertuğ Bey, “Her ne kadar dövme yaptırmak isteyenlere bilinç kazandırmaya da çalışsak, geçimimi bu işle sağlıyorum. Dövme yaptırmak isteyen kişi yanlış bir uygulama olsa da ben bunu istiyorum derse son tahlilde istediğini yapmak zorundayım. Sonuçta hizmet veren bir iş yapıyorum” demiştir.

3.7.Sanatsal Yön

Dövme sanat mı zanaat  mi?:  Dövme yapanların çoğu yaptıkları işi bir sanat, kendilerini de birer sanatçı olarak görürler. Kimin ne kadar sanatçı olduğuna karar vermek bu çalışmanın amaçları içerisinde yer almıyor. Fakat dövmecilere sanatçı dövmelere de sanat sözcüğünün kullanılması gerekliymiş gibi bir hava olunca bu konuda da araştırılmaya yapılmaya çalışılmış. Kesin yargılara varılmaya çalışılmamış sadece konu hakkında veriler elde edilmeye uğraşılmıştır. İster yurtdışı ister yurtiçi olsun dövme işini meslek edinmiş kişilerin büyük bir çoğunluğu kendisine sanatçı der ve başkalarının da kendisine öyle demesini bekler ve demeyenlere de olumsuz davranışlarını yansıtırlar.

  Alan araştırması sırasında görüştüğüm dövmecilerden sadece bir tanesi sanatçı olmadığını zanaatkar olduğunu belirtirken geri kalanlar sanatçı olduklarını belirtmişlerdir.

  Sanat ile ilgili bazı sözleri burada paylaşması konunun anlaşılması açısından önemli olacaktır[25]:

Albert Camus: “Sanat, ekmek peşinde koşarsa alçalır.”

Brullof: “Bir ülkede akıl ve sanattan çok maddi servete kıymet verilirse bilinmelidir ki orada keseler şişmiş, kafalar boşalmıştır.”

Seneca: “Sanatın gerçekçi ve yararlı olabilmesi için uhrevi, milli, dini ve ahlaki özellikler taşıması gerekmektedir.

Lev Tolstoy: “Sanat; düşünebilen, gerçeği görebilen, toplumu anlayabilen insanların işidir, “Eğer bir etkinlik sanat için yapılıyorsa doğrudur. Ancak yalnızca zevkleri tatmin etmek için yapılıyorsa sapıklık, ilkelliktir.”[26]

  Bu sözlere bakılacak olursa dövenin sanat mı zanaat mi olduğu hakkında aklımızda bazı düşünceler oluşabilirse de buna rağmen buradan bir sonuç çıkarılmaya çalışılmamıştır. Dövmeye sanat denebilir mi? Benzeri sorular için veriler toplanmaya çalışılmışsa da bu soruya yanıt verilebilmesi için oldukça detaylı çalışmaların yapılması gerekmektedir.

3.8.Dövme ve Sağlık: Dövme, bedene bir iğne aracılığıyla boyalarla yapılan bir uygulamadır. Bu uygulama yapılırken dövme makinesinin ucuna takılı olan iğne dövme modeli bitene kadar bedeninize defalarca girip çıkmaktadır. Bu durum da haliyle bedeninize belirli bir acı vermektedir. Bu acının boyutu kişiden kişiye değişmektedir. Acı eşiği, sizin acıya karşı dayanıklılığınızla alakalı bir ölçüdür. Katılımcıların geneli ilk dövmelerini yaptırmadan dövme yaptırmanın canlarını ne kadar yakacağı konusunda endişeli olduklarını belirtmiştir. Katılımcı 17, dövme yaptıracağı zaman salonda beklerken acı ile ilgili dövme yaptıranlar ile görüştüğünü ve o kadar da acımadığının söylendiğini ama yine de bir korku duyduğunu ifade etmiş dövme bittikten sonra acı duyduğunu ama korktuğu kadar bir acı olmadığını belirtmiştir.

  Bedene verilen acı dışında, bu uygulamanın bedenin sağlığına da bir zararı olup olmadığı veya sağlıkla ilişkisi gözlemler ve görüşmelerle anlaşılmaya çalışılmıştır.

  Dövme yaptırmaya gidildiğinde yapılan gözlemlerde kimsenin hijyen ile ilgili bir soru yönelttiğine rastlanılmadı. Katılımcılara bunun nedeni sorulduğunda neredeyse tamamı, bildikleri bir dövmeciye gittikleri için dövmecinin hijyen ile ilgili ne yaptıklarını bildiklerini ve sormaya gerek duymadıklarını belirtmişlerdir. Gittikleri dövmecinin ya arkadaşlarına ya ailelerinden birine dövme yaptığını ve tek kullanımlık malzemeler kullandıklarını belirtmişlerdir.

  Dövme yapım esnasında yanında bulunulmasına izin veren birkaç katılımcının dövme yapım aşaması en başından en sonuna kadar izlenmiştir. Birisine dövme yapılacağı zaman daha önce birisine dövme yapılmışsa salona hemen yeni bir müşteri alınmıyor. İçerisinin temizliği ve havalandırılması yapılıyor daha sonra tek kullanımlık malzemeler atılıyor ve yerine yeni kullanılacak malzemeler ambalajlı halde dövme yapılacak odaya getirilip dövme yaptıracak kişinin önünde açılıp makine hazır hale getiriliyor. Sonra dövme yapma işlemine başlanıyor.

  Dövme yapılırken en çok dikkat ettiğim ışık idi. Akşam vakti veya net görebilmek için kullanılan portatif bir lamba idi. Dövmecinin kullandığı bu portatif lamba çalışmayı net görebilmek için kullanılıyor fakat dövme yaptıran bir kişi bu ışıktan rahatsız olup güneş gözlüğü kullanmıştı. Işık ile ilgili her dövmecinin farklı kullandığı araç gereçleri olabilir. Bu durum salondan salona değişebilir. Bu durum, o an için veya daimi olarak dövme yaptıran kişinin gözlerinde bir sorun oluşturabilir. Çünkü dövme uygulaması uzun süren bir işlem ve küçük bir sorun olup sağlığınızı etkilemese bile dövme bitene kadar oldukça rahatsız edici olup, psikolojik olarak rahatsız edici olabilir.

  Dövme ile en çok kafama takılıp da tatmin edici bir yanıt bulamadığım soru ise tek kullanımlık araçlar ile sürekli kullanılan araç gereçler konusunda idi. Dövmeciye gittiğinizde makine hariç her şeyin tek kullanımlık olduğu söylenir. Çalışmada tek kullanımlık olmayan araç gereçlerin temizlenme safhasına şahit olunamamıştır. Makinenin dövme bittikten sonra nasıl temizlendiği ya da her dövme yapılışından sonra mı yoksa dövme dükkanı kapatılmadan önce mi temizlendiği konusunda bir gözlem yapılamamıştır. Dövme yaparken kullanılan iğnelerin, eldivenlerin atıldığı görülmüştür. Dövme boyasının atılıp atılmadığı hakkında gözlem yapılamamıştır. Bu konuda eksik bilgiler bulunmaktadır. Ama dövme makinesindeki tutacakların tek kullanımlık olmadığı fark edilmiştir. Onun bedene iğneden sonra en yakın araç olduğu düşünülünce bu durum biraz düşündürücüdür. Bu durum sorulmuş fakat tatmin edici yanıtlar alınamamıştır. Aynı soru, Katılımcı 1’e sorulduğunda; soruyu, sağlığın Türkiyede genel anlamda akıllarda şüphe uyandırdığı sağlık işinde olanların çoğunlukla hijyenik olup olmadığının tamamen kişiyle bağlı olduğunu düşündüğü şeklinde yanıtlamıştır. Yani bu katılımcıya göre sağlık ile sorunlar sadece dövme konusunda değil sağlığın bütün alanlarında mevcuttur.

  Katılımcı 10, dövme yaptırmaya gittiğinde fazla soru soramadığını, sorduğunda aynı doktorlar gibi azarlandığını belirtmiştir. Benzer yanıtlar diğer katılımcılardan da gelmiştir. Buradan sağlık ile ilgili hizmet verenlerin soru sorulmasına tahammüllerinin olmadığı sonucu çıkarılabilir.

  O zaman burada ortaya yasal denetlemelerin yapılması sorunu çıkıyor. Dövmeciler ile ilgili yapılan araştırmalar, gözlem ve görüşmelerde herhangi bir denetim bilgisine rastlanılmamıştır.

  Dövmenin kan bağışı ve organ bağışına etkisi araştırılmaya çalışılmıştır. Kan bağışı konusunda ise çok farklı sonuçlar ortaya çıkmıştır. Katılımcı 17’ye “Dövme yaptırıldığında kan bağışı yapılabilmesi için en az 1 sene bağış yapılamadığını biliyor muydunuz?” diye sorulduğunda böyle bir bilgiden haberinin olmadığını, doktor arkadaşları olduğunu ve bunu onlara soracağını söylemiş ve sorduktan sonra da doktor arkadaşlarının böyle bir şey olmadığını istediğinde kan verebileceklerini söylediğini belirtmiştir. Bunun üzerine Ankara’da bulunan bir Kızılay Kan Bağış noktasına gidilmiş ve orada bulunan bir yetkiliye “dövme yaptıranlar kan bağışında bulunabilirler mi[27]?” sorusu yöneltilmiştir. Yetkilide kan bağışlamadan önce bağış yapacaklara verilen ‘kan bağışçısı kayıt formunu’ vermiştir. Burada 38.maddenin[28] bu konu ile ilgili olduğunu söylemiştir. Bu maddeye bağışçı dikkat etmezse ne olduğu sorulduğunda, yetkili dövme vb. uygulamalar görünür yerlerdeyse soruyoruz ama görünmeyen bir yerde ise maalesef bağış yapmış oluyor. Yetkili kan bağışının bağışçının beyanına bağlı olduğunu belirtmiştir. Bu formu doldurup 12 ay geçmemiş bir dövmesi var ve kan bağışlıyorsa özellikle görünmeyen bir yerindeyse buna bir şey yapılamayacağını ifade etmiştir.

  Katılımcı 1, 9, 10, 18 ise dövmenin kan bağışına engel bir durum oluşturduğunu ilk defa duyduğunu belirtmişlerdir. Internet üzerinden yapılan ve 38 katılımcının yanıtladığı “Dövmenin kan bağışı ve organ bağışına etkisini biliyor musunuz?” sorusuna 22 katılımcı evet, 16 katılımcı hayır yanıtını vermiştir. Bu verilerle kesin bir yargıya varmak her ne kadar zor olsa da dövmenin bağış vermeye etkisini bilmeyenlerin sayısının hiç de az olmadığı sonucuna varılabilir.

  Bir gün hastaneye gittiğimde doktor emar çekilmesi gerektiğini söyledi. (MRI, Magnetic Resonance Imaging) emar çektirmeden önce sözleşme benzeri bir kağıt imzalatıyorlar. Bu kağıttaki uyarılardan biri de dövmeye sahip olup olmadığınızdır. Bunun nedenini oradaki sorumlu sağlıkçılara sorduğumda bu konu hakkında bir bilgiye sahip olmadıklarını belirttiler. Aynı soruyu doktora yönelttiğimde o da bilmediğini belirtti. Bu konu hakkında internet üzerinde araştırma yaptığımda ise bazı bilgilere ulaşılabilmiştir[29].

  Katılımcılarla yapılan görüşmeler ve yapılan gözlemlerde dövme yapılırken herhangi bir sağlık sorunu oluşumuna rastlanmamıştır. Katılımcılarda oluşan sağlık sorunları gözlemlenmemiştir. Fakat yine de sağlık önemli bir konudur ve önlem almanın hiçbir zaman zararı olmaz. Dövme yaptırmaya gitmeden cilt ve kan tahlili veya sağlık raporu almak hem dövmeci hem de dövme yaptıracak kişi için yararlı olabilir. Böylece kimse zor bir durumda kalmaz.

  Sağlık denilince akla sadece hastalık gelmemelidir. Bilincin yerinde olması da önemlidir. Dövme yaptırmaya giderken bilinç açık olmalıdır. Alkol vb. uyuşturan maddeler kullanıp dövme yaptırmaya gitmek normalde yaptırmayacağınız bir dövmeyi yaptırmanıza neden olabilir. Yaşayacağınız pişmanlık psikolojik sorunlar yaratabilir veya o anki sorunlardan ötürü pişmanlık verebilecek ani karardan ötürü yanlış seçimler yaptırabilir.

3.9.Dövme ve Cinsiyet: Bu bölüm iki cinsiyet[30] üzerinden değerlendirilmiştir. Farklı cinsiyet özellikleri hakkında bilgi toplayabilmek için daha detaylı çalışmalar gerekmektedir.

  Internet üzerinden yapılan ilk ankete[31] katılıp cinsiyet sorusuna yanıt veren 71 kişinin 57’si kadın 14’ü erkektir. İnternet üzerinden yapılan diğer bir ankete katılan 38 kişiden 26’sı kadın 12’si erkeklerden oluşmaktadır. Yapılan görüşmelere katılan 18 katılımcıdan ise 13’ü erkek 5’i kadındır. Yapılan anket ve görüşmelerden kadınların mı yoksa erkeklerin mi daha fazla dövme yaptırdığını ya da bir eşitliğin söz konusu olup olmadığını bulmak zordur.

  Dövme modelleri üzerinden cinsiyetçiliğe bakacak olursak kadınların yaptırdıkları dövmelerin genelde daha duygusal olduğu kanısına varılabilir. Bazı kadınlar feminist dövme modelleri yaptırırken[32] bazı kadınlar sevgilerini belli eden dövme modelleri tercih etmektedirler. Bu sevgi modelleri de yine kibar, zarif modellerden seçilmektedir: hayvan sevgisi, eş sevgisi, kişisel sevgiler[33]…

  Erkeklerin yaptırdıkları dövme modellerini ise daha güçlü modeller oluşturmaktadırlar[34]. Aile bireylerine duyulan sevgiyi belli etmek için bile zarif bir dövme modeli yerine güçlü simgeler seçilebiliyor[35]. Zarif modeller de kullanıldığı da görülmekle birlikte bu duruma çok az rastlanılmıştır[36].

  Cinsiyet farklılıkları dövme modelinin bedende tercih edildiği bölgelere göre de değişiklikler gösterebilmektedirler. Erkekler çoğunlukla dövme modelleri için kol, omuz, göğüs, el bileği bölgelerini daha çok tercih ederlerken, kadınlarda bir sınırlama görülmemiştir. Kadınlar dövme modeli bedenlerinde nereye yakışırsa o bölgeyi dövme yaptırmak için kullanırken erkekler için dövme bölgeleri sınırlı kalmaktadır. Katılımcı 10’a “Aayak bileğine ya da beline dövme yaptırır mısın?” diye sorulduğunda “Abi oralara kadınlar dövme yaptırıyor” yanıtı alınmıştır.

  Bedende dövme modeli için seçilen bölgelere daha çok erkeklerin cinsiyetçi yorumlarda bulundukları dikkat çekicidir. Katılımcı 4 ve 5 dövme modeli nereye yakışacaksa o bölgeye dövme yaptıracaklarını, küçük bir dövme yaptırdıklarında el – el bileği ve ayak -  ayak bileği bölgelerinin uygun olacağını daha büyük modeller içinse kol, omuz, sırt gibi bölgelerin seçilebileceği yanıtını vermişlerdir.

  Dövme modellerinin ölçüleri konusunda ise dövmeyi ne kadar sevdiğinizle ilgili sonuçlar çıkmakla beraber kadınların genelde ölçü olarak küçük dövmeler tercih ettiği görülürken erkeklerin de daha büyük ölçülü dövmeler tercih ettiği görülmüştür. Kadın ve erkekler arasında dövme modelinin ölçüsünü belirleyen bir diğer etkenin de para olduğu gözlemlenmiştir. Katılımcı 10 göğüs bölgesine büyük bir kaplan dövmesi düşündüğünü fakat aşırı pahalı olduğunu ve bu nedenle daha küçük bir dövme ve küçük olacağı için bedeninde küçük bir dövmenin güzel duracağı farklı bir bölgeye dövme yaptıracağını belirtmiştir.

  Çalışmaya tam anlamıyla katılmayıp sadece kolundaki dövme modelinin anlamını yanıtlayan bir dövme sahibine kolundaki akrep modelinin anlamı sorulmuştur. O da annesi ile ilgili bir dövme yaptırmak istediğini ve annesinin burcunun akrep olduğunu ve o yüzden akrep dövmesi yaptırdığını belirtmiştir. Buradan erkeklerin de aslında duygusal dövmeler yaptırabileceği ama bunu gösteremedikleri kanısına varılabilir. Bu örnek ile ilgili psikanalitik çalışmalar da bu konuda uzman kişiler tarafından yapılabilir.

  Bu bilgilere dayanılarak erkeklerin seçtikleri sembollerin daha güçlü ve sert sembollerden oluşurken kadınların da güçlü ama zarif semboller tercih ettikleri kanısına varılabilir. Bunun dışında erkeklerin dövme modeli yaptırırken belirli bölgeler dışına çıkmadıkları fakat kadınların bu konuda daha rahat oldukları gözlemlenmiştir. Bu konuda kesin sonuçlar için daha detaylı çalışmalara ihtiyaç duyulmaktadır.

3.10.Dövme ve Cinsellik: Dövmenin motivasyon sebeplerinden güzelliği özellikle kadınlar bedenleri süslemek için kullanmaktadırlar.

  Bu konuda görüşme yapılamamıştır. Bu konuda elde edilen bilgilere yabancı sosyal medya hesapları ile internet sayfalarında erişilen bilgiler vasıtasıyla ulaşılmıştır. Bu yüzden bu başlık, dövmenin bu başlığının ileride daha detaylı çalışılabilmesi için belirlenmiştir.

  Gözlemler ve görüşmelerden elde edilen bilgilere dayanarak dövme yaptıran insanların dövmelerini cinsellikle ilişkilendirerek yapmadıkları düşünülmektedir, buna karşın katılımcı 8[37], “toplum, buna ben de katılıyorum, dövmeli kadınları seksi buluyor” diyerek dövmelerin cinsellikle ilişkisi için düşüncesini belirtmiştir.

  Ayrıca internet üzerinden yapılan ankete[38] verilen yanıtlarda bu konuda fikir edinilmesine yardımcı olabilir. 72 katılımcının yanıtladığı “Ülkemizde dövme ile ilgili güzellik yarışması yapılmasını ister misiniz?” sorusuna 45 kişi hayır yanıtını verirken 25 kişi de evet, demiştir. Bu yanıtlardan katılımcıların çoğunluğunun dövmeyi güzellik aracı olarak görmediğini düşünebiliriz fakat bunun yanında 25 kişinin de dövmeyi çekici bir unsur olarak gördüğü yorumlanabilir.

  Bu konuda detaylı bilgiler edinebilmek için daha fazla çalışma yapılması gerekmektedir.

  

ALAN ÇALIŞMASI VE DEĞERLENDİRME

  Kadim bir tarihe sahip olan ve geleneksel dövme olarak adlandırılan bir uygulama olan dövme günümüzde de modern dövme adıyla oldukça yaygınlaşmıştır.

  Modern dövmelerin uygulanışında bireyselliğin dövme modellerine nüfuzunun arttığı gözlemlenmiştir. Bu bireysellik hem dövmecilerde hem de dövme yaptıranlarda gözlemlenmiştir. Geleneksel dövme modellerine bakıldığında modellerin değişmediği görülmüştür[39]. Yapılan gözlemlerde modern dövme sahiplerinin dövme yaptırırken bir veya birkaç motivasyonu bir arada tuttukları görülmüş ve bireyselliğin bu motivasyonlarda çık ara önde olduğu fark edilmiştir. Hatta geleneksel Maori dövmelerini[40] bile kendilerine göre değiştirdikleri görülmüştür. Bunun dışında bazı dövmecilerin de gösterilen dövme sembolünün aynısını yapmakta direndikleri gözlemlenmiştir. Bazı dövmeciler dövme modeline kendi işlerini de katmayı sevmektedirler ve nasıl bazı dövme yaptıranlar kendilerinde olan dövmeyi başkasında görmek istemiyor ve özgün dövmeler yaptırıyorlarsa, bazı dövmeciler de çalışmalarında özgünlüğü ön planda tutmaktadırlar.

  Dövme yaptıranlarla yapılan görüşmeler ve gözlemlerden, insanların akıllarındaki sorular genelde dövmenin yapım aşamasında acı verip vermediği ve dövmenin abdest bozup bozmadığıdır. Bu sorular bile hiçbir araştırma yapmadan modern dövme ve yaptıranlar hakkında bazı bilgiler verebilmektedir. Buna bir de alan araştırmasında rastlanan durumlar da eklenince modern dövmenin geleneksel dövmeden çok farklı bir dövme kültürü olduğu kanısına varmamıza yardımcı olmaktadır.

  Ankara’da çoğu dövmeci dövmenin acıtıp acıtmadığı sorusundan bıkmış durumdadır. Katılımcılardan bir kısmının katılarak gözlem yoluyla veya dövme salonuna dövme yaptırmak için gelen insanlardan gözlem yoluyla elde edilen verilerden yola çıkılarak eğer dövme geleneksel yollarla yapılsaydı gözlemlenen, görüşülen insanların bir kısmının dövme yaptırmayacağı sonucuna ulaşılabilir. Modern dövme, modern aletler yoluyla yapıldığından dövme yapımı oldukça kolaylaşmıştır. İki taraflı olarak hem dövmeciler hem de dövme yaptıranlar için dövme yapımı oldukça kolaylaşmıştır. Zaman olarak da dövme yapımı teknolojik gelişmelerle kısalmıştır.

  Dövme yapanlar ve yaptıranlarda görülen dövmenin toplumda yeterli anlayışa sahip olmadığı görüşünün yanlış olduğu kanısındayım. Bunun sebebi olarak da toplumda dövmeli insanlara karşı yapılan bir tecrit ortamının oluşmadığı yapılan çalışmalarda görülmüştür. Dövmeli insanların giremediği bir mekan rastlanmamıştır[41]. Hatta dövmenin yasak olduğu bazı işlerde bile o işe girdikten sonra dövme yaptırılmasına karışılmamaktadır veya dini açıdan haram denilemese de mekruh olarak kabul edilen[42] dövme ülkemizde dini açıdan yasaklanmamıştır. İsmini vermek istemeyen ve Ankara’daki İranlı bir dövmeci, İran’da dövmenin yasak olduğunu ve dövmeli insanlara verilen cezaların olduğunu belirtmiştir. Ülkemizde dövmeye karşı olan insanlar olsa da dövme ile ilgili şiddet içeren ya da kısıtlayıcı eylemlere rastlanılmamıştır.

  Ankara ilinde katılımcılarla yapılan görüşmeler neticesinde yaptırılan dövme modellerinin değişmekte olduğu görülmüştür. Bazı dövme modelleri popülerliğini ve kullanılırlığını korurken bazıları da koruyamamaktadır. Değişen modeller üzerinde araştırma yapıldığında dünyada yapımı popüler olan dövmelerin Ankara’da da kullanıldığı görülmüştür. Bu konudaki bilgiye gözlemler sonucu ulaşılmıştır.

SONUÇ

  Bireyselliğin dövme motivasyonunda grup, kültür, güzellik gibi ögelerden daha büyük önem arz ettiği görülmüştür.

  Daha önce yapılan çalışmalarda[43], dövme yaptıranların büyük çoğunluğunun dövme yaptırmaktaki temel motivasyonlarının kimliklerini sanatsal bir şekilde göstermek olduğunu belirtmiştir. Bu çalışma ise bu durumun kişiden kişiye değişebildiğini göstermektedir. Kimi katılımcılar, dövmeleriyle kimliklerini ifade ederken kimileri de sadece dövme sevdiklerinden bu uygulamayı yaptırmışlardır. Modern dövme motivasyonları bireysel açıdan farklılıklar göstermektedir. Bu farklılıklar, kişilerin bireysel yaşam tarzları ile ilintilidir. 

  Katılımcıların birçoğu birbirinden farklı motivasyon sebepleriyle dövme yaptırmışlardır. Yaptırdıkları dövme modeli veya türü benzeşse bile dövmenin o kişiler için yüklendiği anlamlar çoğunlukla bireyseldir ve yine çoğu bireylere devam eden yaşamları için güç vermektedir. Hangi dövmelerin tercih edilmediği ile ilgili yapılan görüşme ve anketlerde katılımcılardan 5 tanesi başkasında olan veya popüler olan bir dövmeyi yaptıracağını söylerken, 83 katılımcı başkasında olan veya popüler olan dövmeleri yaptırmayacaklarını belirttiler. Bunun dışında 90 katılımcı dini dövme ve yüz dövmesi yaptırmayacağını ifade etmiştir. Katılımcılardan sadece 3 tanesi dini dövme yaptırmıştır. Yapılan anketten(bakınız Ek 1) ortaya çıkan sonuca göre katılımcıların 6 tanesi ailesi ile ilgili dövme yaptırmıştır. 83 kişi ailesiyle ilgili dövme yaptırmamıştır. Katılımcıların verdiği bu istatistiğe göre aile ile ilgili bir dövme de dövme yaptıranlar tarafından pek tercih edilmemektedir. Katılımcı 4 ve 5 aileleriyle veya sevgilileriyle ilgili bir dövme yaptırmak istemediklerini bedenlerinde sadece kendilerine ait anılar olmasını istediklerini belirtmişlerdir.

  Modern dövmeleri geleneksel dövmelerden ayıran en büyük özellik de bu faktör olabilir. Geleneksel dövmeler toplumu ilgilendirip birliktelik, bağlılık sağlarken modern dövmeler daha bireysel ve özgürlük barındırmaktadır. Bu konuda ayrıntılı bilgi edinebilmek için daha detaylı çalışmalar gerekmektedir.

  Katılımcılarla görüşmelerden dövme sildirmenin çoğunluk tarafından, o dövmeden pişman olsalar bile, hoş karşılanmadığı sonucuna varılmıştır. Dövmenin popüler bir uygulama olarak algılanması dövme yaptıran katılımcıların hoşuna gitmemektedir. Dövme sildirildiğinde ise uygulamanın popüler kültür içerisinde yer alacağını ve bunun dışında dövme yaptırarak ileri doğru bir adım atıldığını fakat sildirerek iki adım geri gidildiğini düşünmektedirler.

  Çalışmada katılımcıların verdikleri yanıtlardan yola çıkılarak dövme yaptırmadaki en önemli motivasyonun bireysellik olduğu görülmüştür. İnternet üzerinden ankete katılıp motivasyon sebebi ile ilgili soruyu yanıtlayan 59 katılımcıdan 15’i dövme yaptırma motivasyonunun bireysellik olduğunu, 2’si kendisi için bir anlam ifade ettiği, 4’ü yara kapatma, 2’si bağımlılık, 1’i de güzellik için olduğunu belirtmiştir. Bunun yanında 71 katılımcının sadece 4 tanesi ailesiyle ilgili dövmesi olduğunu belirtirken 67 katılımcı ailesi ile ilgili dövmesi olmadığını belirtmiştir. Bu istatistikten de ailesi ile ilgili dövme yaptırmayanların bireysel dövmeler yaptığı sonucuna ulaşılabilir (Bakınız Ek 1).

  Katılımcılardan hiçbiri dövme ile ilgili bir dergi okuduğunu ifade etmemiştir. Katılımcı 1, 2, 4, 5, 7, 8, 12, 14, 15, 16 yurtdışında dövme ile ilgili televizyon programlarını izlediklerini belirtmişlerdir. Bu durumdan da bu programların dövme yaptırırken katılımcıları etkilediği sonucuna varılabilir. Bu durumun da özenti ve modaya yol açacağı kanısına varılabilir. Fakat kesin sonuçlara ulaşabilmek için daha fazla çalışmaya ve katılımcı ile görüşülmesi gerekmektedir.

  Katılımcıların geneli dövme yaptırmadan önce kendileri için anlamı olan bir anı veya olay belirledikten sonra dövme simgesini belirliyorlar. Görüşme yapılan bir katılımcı, kavgada elinin yaralanmasına sebep olan kırık bir şişeyi (bakınız fotoğraf 9), yarayı kapatmayacak şekilde eline dövme olarak yaptıracağını belirtmiştir. Katılımcı, bu konuda çok düşündüğünü ve oraya bu sembolü bunu hatırlatması ve unutmaması için yaptıracağını ifade etmiştir.

  Dövme modelleri katılımcılara bireysel güç katmaktadır. Yaşamış oldukları olaylar veya yaşam felsefelerini bedenlerine işlettikleri modeller bireylere güç verdiği gibi yaşamlarının bundan sonraki evreleri için dersler de vermektedir. Katılımcı 1, yaptırdığı ‘Nil Desperandum’  yani ‘Asla vazgeçme’ anlamına gelen dövmenin yaşamını bir döneminde etkilemiş olaylar karşısında ne kadar güçlü olduğunu ve olacağını hatırlattığını belirtmiştir. Bu dövmeyi yaşadıklarını asla unutmamak ve bundan sonraki yaşayacakları için daha güçlü olmak adına yaptırdığını ifade etmiştir.

  Dövme her ne kadar küresel bir uygulama olsa da motivasyon ve anlamları daha bireysel gibi görünmektedir. Bu bireysel simgelerin anlamlarının katılımcılara manevi güç kattığı gözlemlenmiştir. Katılımcıların dövmelerinin kendilerine kattıklarına inandıkları güç, iletişim konusunda aynı başarıya sahip değilmiş gibi görünmektedir. Çünkü yapılan görüşmelerde dövmeli insanların birbirleri ile dövme vasıtasıyla bir iletişimde bulundukları yargısı ortaya çıkmamıştır. Bunun yanında dövme vasıtasıyla karşı cins ile iletişim kurma çabaları gözlemleme şansı yakalanmış fakat dövmenin etkisi sadece başlangıçta işe yaramış daha sonraki adımlar için yeterli olmamıştır.

  Yapılan görüşmelerde kişinin kendisi için çok değerli olan dövmelerinin genelde bedenin görünmeyen bölgelerine yaptırıldığı gözlemlenmiştir. Bu konuda yapılan görüşmelerde ise bunun nedeninin dövme yaptıran kişilerin bunu başkaları için değil kendileri için yaptırdıkları öğrenilmiştir. Bu şekilde kişisel önem arz edip bedende görünen yerlerde dövmesi olanlar ise bu soruya, yaptırdıkları dövme simgelerinin görünür yerlerde olsa bile kendilerinin anlayacağı şekilde yaptırdıkları için başkaları görse bile kendileri için özel olan anlamı anlayamayacakları için rahat oldukları şeklinde yanıt vermişlerdir. Katılımcı 1, dövmesinin görünür bir yerde olmadığını, dövmesini de görünür bir yere yaptırmak istemediğini belirtmiştir. Buna ek olarak dövmesinin herkes tarafından bulunabilecek bir söz[44] olduğunu ama bunun yanında bu sözün sadece kendisi için farklı bir anlam ifade ettiğini, bu sözün herkes için farklı anlamlar ifade edeceğini ifade etmiştir. Kendi yaşamındaki sorunların başkalarınınki ile aynı olamayacağını belirtmiştir.

  Dövme motivasyon sebeplerinin sınıflandırma olarak küresel olsa da kişisel anlamda bireysel olduğu görülmüştür. Dünyanın her yerinde motivasyon olarak bireysellik, dövme sevmek, heves, güzellik gibi sınıflandırmalar vardır. Bu motivasyon sebeplerinin birçoğu her bir birey için benzerlik gösterebilir. Güzellik için dövme yaptırılıyorsa u dünyanın her yerinde aynıdır veya dövme sevmek, heves bunlar da farklı kişiler için benzer motivasyon sebepleri olabilirler. Fakat motivasyonlardan bireysellik herkes için farklıdır. Her bireyin kendi için farklı bir anlam içeren anısı vardır. Bireyselliğin benzerlik göstermediği sonucuna gözlem ve görüşmeler sonucu ulaşılmıştır.

  Kaplan ve aslan dövme modelleri, dünyada 2018 yılında yaptırılan en popüler dövme modelleri arasında olduğu bilgisine sosyal medyada yapılan paylaşımlar ve gözlemler sonucu ulaşılabilir. Kaplan ve aslan dövmeleri herkes için aynı anlamlara gelmeyebilir. Sadece bu konuda görüşülen bir katılımcı kaplan dövmesi yaptırmak istediğini ve bunun sebebinin de soyadının kaplan olduğunu ve bunun dışında kendisini de yansıttığını belirtmiştir. Bu katılımcı için kaplan dövmesi yaptırmak iki farklı anlama gelmektedir. Başka birisi için ise kaplan dövmesi sadece güzel göründüğü veya popüler olduğu için yaptırılabilir. Bu nedenle her dövmenin yapılış motivasyonu, dövme yaptıran her biri kişi için farklılık gösterebilir. Bu konuda daha detaylı bilgi verebilmek için daha fazla araştırmaya ihtiyaç duyulmaktadır.

  Dövme sildirme konusunda ise görüşme yapılan katılımcıların hepsi kişisel sebeplerden kaynaklı olarak dövme sildirmeyeceklerini özellikle belirtmişlerdir. Fakat kendilerini aşan olaylar da olabilmektedir. Bazı devlet dairelerinde işe girmek için dövmenizin olmaması gerekmektedir. Bu tarz işlerde çalışacak insanlar, dövme yaptırmamaktadır. Devlet işlerine girerken dövmenin sorun oluşturacağını bilmeyen insanlarsa, dövme yaptırdıktan sonra dövmeden nasıl kurtulacaklarını araştırmaktadırlar. Katılımcı 9, dövmenin gireceği iş için sıkıntı olduğunu eğer bunu daha önceden bilse işe girdikten sonra dövme yaptıracağını belirtmiştir.

  Eczaneden çalışan bir katılımcı ise dövmesinden memnun olduğunu fakat dövme ile ilgili sıkıntılar yaşadığını, Altındağ’da ikamet ettiğini ve dövmesine sürekli bakılmasının kendisini rahatsız ettiğini belirtmiştir. Kendisine bu durumun her yerde mi böyle olduğu sorulduğunda özellikle oturduğu semtte böyle olduğunu, Kızılay gibi yerlerde bu sıkıntıları yaşamadığını ifade etmiştir. Dövmesine bakanların olumlu mu yoksa olumsuz mu bakıldığı sorulduğunda semtimde olumsuz bakıldığını ve bakan insanların kendisinin cezaevinde yattığını zannettiklerini ve bu durumun kendisini rahatsız ettiğini belirtmiştir. Katılımcılar ve yapılan gözlemler sonucu çok az dövme sahibinin toplum baskısı ile karşılaştığına rastlanılmıştır. Genelde dövme yaptıranların böyle sıkıntılar yaşamadığı, yaşasalar bile umursamadıkları görülmüştür.

  Dövme ile ilgili başka bir bulgu da cinsiyet ile ilgilidir. Dövme yaptıracak kişilerin dövmeci seçiminde cinsiyet ile ilgili herhangi bir sorun yaşamadıkları görülmüştür. Dövme yaptıracak bir kadın, dövmeci seçimi yaparken dövmecinin kadın veya erkek olmasına dikkat etmemektedirler. Dikkat edilen en büyük kriter daha önce de bahsedildiği gibi dövmecinin işinin ehli birisi olmasıdır. Bu durumun istisnası olabilir. Bu konuda daha fazla bilgi edinebilmek için daha çok çalışmaya ihtiyaç vardır. 

  Katılımcı 1, ülkemizde ustalığın genelde bir sözcük olarak kaldığını ve bu durumun rahatsız edici bir durum olduğunu, bir meslekte usta birisine gittiğinizde emin olamadığınızı ve çevrenizden veya internetten methedilen bir ustaya gittiğinizi, bunun da denetimsizlikten kaynaklandığını düşündüğünü belirtmiştir. Aynı durumun dövme mesleği için de geçerli olduğunu, işi biraz öğrenen herkesin kendisine dövme ustası veya sanatçısı dediğini ama işine baktığınızda aslında öyle olmadığının görülebildiğini aktarmıştır. Bir işi biraz öğrenip insanların kendisine usta dememesi gerektiğini, bu durumun insanları yanıltabileceğini ve her mesleğin bu açıdan denetlenmesi gerektiğini ifade etmiştir.

EKLER

EK 1

DÖVME ANKETİ

1)      Cinsiyetiniz?

2)      Yaşınız?

3)      Dövmeyi ilk ne zaman gördünüz?

4)      Dövme yaptıranların sayısının artacağını düşünüyor musunuz?

5)      Dövme yaptırma motivasyonunuz nedir?

6)      Televizyon, internet vs. yayınlanan dövme ile ilgili programları izlediniz mi?

7)      Ülkemizde dövme ile ilgili güzellik yarışması yapılmasını ister misiniz?

8)      Dövmenizden pişman olursanız sildirir misiniz?

9)      Sevgiliniz veya eşinizle ilgili dövmeniz var mı?

10)  Aileniz ile ilgili dövmeniz var mı?

11)  Dövme yaptırmaya yalnız mı gittiniz?

12)  Dövmecinizi nasıl seçtiniz?

13)  Dövmenizi kaç liraya yaptırdınız?

14)  Dövmelerinizden ötürü tepki aldınız mı?

15)  Herkeste olan popüler dövmeleri yaptırır mısınız?

16)  Dövmecilik sizce sanat mı zanaat mi?

17)  Gözbebeğine yapılan dövmeyi (eyeball tattoo) yaptırır mısınız?

18)  Sizce günümüzdeki dövmelerle geleneksel dövmeler arasında benzerlik var mı?

EK 1 Dövme Yanıtları

Toplam Katılımcı: 72

1)      Cinsiyetiniz?

Kadın: 57       

Erkek: 14

2)      Yaşınız?

18-25 yaş: 34

25-30 yaş: 28

31 yaş: 2

35-45 yaş: 11

3)      Dövmeyi ilk ne zaman gördünüz?

Çocukken sakızdan çıkan dövmelerden: 44 kişi

Aktör, sanatçı, sporcu vs.den: 13 kişi

Çevremden, ortamımdaki insanlardan: 13 kişi

Sosyal medyadan: 2 kişi

4)      Dövme yaptıran sayısının artacağını düşünüyor musunuz?

Evet: 59 kişi

Hayır: 6 kişi

Fikrim yok: 1 kişi

Etkene göre değişir: 1kişi

Daha çok ergen kişilerde artacak: 1kişi

5)      Dövme yaptırma motivasyonunuz nedir?

Özgürlük, bireysellik: 15 kişi

Dövme sevmek: 10 kişi

Heves: 9 kişi

Bir sebebi yok: 9 kişi

Kültürel: 4 kişi

Açıklamak istemeyen: 1

Kendim için anlam ifade etme: 2

Güzellik: 1

Bağımlılık, tutku: 2

Yara Kapatma: 4

Başkalarından görüp beğenme: 2

6)      TV, internet vs.den yayınlanan dövme ile ilgili programlar izlediniz mi?

Evet: 31

Hayır: 41

7)      Ülkemizde dövme ile ilgili bir güzellik yarışması yapılmasını ister misiniz?

Evet: 27

Hayır: 45

8)      Dövmenizden pişman olmanız durumunda sildirir misiniz?

Evet: 52

Hayır: 20

9)      Sevgiliniz veya eşinizle ilgili dövmeleriniz var mı?

Evet: 8

Hayır: 64

10)  Ailenizle ilgili dövmeleriniz var mı?

Evet: 4

Hayır: 67

11)  Dövme yaptırmaya yalnız mı gittiniz?

Evet: 24         

Hayır: 44

12)  Dövmecinizi nasıl seçtiniz?

Aile, akraba, çevremdekilerin dövmecisi: 25 kişi

İnternetten, sosyal medyadan: 11

Tek tek gezip buldum: 16

13)  Dövmenizi kaç liraya yaptırdınız?

100 liradan az: 10 kişi

100-250 lira arası: 17 kişi

250-500 lira arası: 10 kişi

500-1000 lira arası: 8 kişi

1000-3000 lira arası: 5 kişi

Ücretsiz: 1 kişi

14)  Dövmelerinizden ötürü tepki aldınız mı?

Olumlu: 38

Olumsuz: 20

15)  Herkeste olan popüler dövmeleri yaptırır mısınız?

Evet: 3

Hayır: 66

16)  Dövmecilik sizce sanat mı zanaat mi?

Sanat: 45

Zanaat: 25

17)  Gözbebeğine yapılan (eyeball tattoo) dövmeyi yaptırır mısınız?

Evet: 1

Hayır: 69

18)  Sizce günümüzdeki dövmelerle geleneksel dövmeler arasında benzerlik var mı?

Evet: 23

Hayır: 46

EK 2

Dövme Anketi II  Soruları

1)      Cinsiyetiniz?

2)      Yaşınız?

3)      Mesleğiniz?

4)      Yaptırdığınız dövme vücudunuzun hangi bölgesinde bulunmaktadır?

5)      Dövmenin kan bağışı ve organ bağışına etkisini biliyor musunuz?

6)      Kaç tane dövmeniz bulunmaktadır?

7)      Hangi dövme modeline sahipsiniz?

Dövme Anketi II Yanıtları

Toplam Katılımcı: 38

1)      Cinsiyetiniz?

Erkek: 12

Kadın: 26

2)      Yaşınız?

18-25 yaş arası: 26 kişi

25-35 yaş arası: 11 kişi

35-50 yaş arası: 1 kişi

3)      Mesleğiniz?

Öğrenci: 22 kişi

Memur: 9 kişi

Serbest: 2 kişi

İşsiz: 2 kişi

Akademisyen: 1 kişi

Öğretmen: 1 kişi

Mühendis: 1 kişi

4)      Yaptırdığınız dövme vücudunuzda hangi bölgede bulunmaktadır?

El bileği: 10 kişi

Kol: 8 kişi

Göğüs: 5 kişi

Sırt: 4 kişi

Omuz: 3 kişi

Ayak bileği: 2 kişi

Köprücük kemiği:1 kişi

El ve ayak bileği, karın, omuz: 1 kişi

5)      Dövmenin kan ve organ bağışına etkisini biliyor musunuz?

Evet: 22

Hayır: 16

6)      Kaç dövmeniz var?

1 dövme: 21 kişi

2-5 arası: 10 kişi

5 ve fazlası: 3 kişi

7)      Hangi dövme modeline sahipsiniz?

Yazı: 12 kişi

Geometrik: 5 kişi

Tribal: 4 kişi

Celtic: 3 kişi

Watercolor: 2 kişi

Freehand: 1 kişi

Arma: 1 kişi

Melek: 1 kişi

Portre: 1 kişi

Old school: 2 kişi

Biyomekanik: 1 kişi

EK 3 Görüşmelerde Katılımcılara Yöneltilen Sorular

1)      Yaşınız?

2)      Mesleğiniz?

3)      Ankara’nın hangi semtinde yaşıyorsunuz?

4)      Kaç dövmeniz var? Hangi mevsimde yaptırdınız?

5)      Dövmelerinizden ötürü olumlu veya olumsuz tepkiler aldınız mı? İş veya bir kurumda sıkıntı yaşar mıyım diye düşündünüz mü?

6)      Başka bir dövme daha yaptırmayı düşünüyor musunuz? Kesinlikle yaptırmayacağınız bir dövme modeli var mı?

7)      Dövme yaptırma fikri aklınıza nereden geldi?

8)      Sizce günümüzde insanlar, dövmeye nasıl bakıyorlar?

 9) Dövmenizden pişman olursanız sildirir veya kapatma dövme yaptırır mısınız?

      10)  Dövmenizin iş hayatınızda sorun oluşturacağını düşündünüz mü?   

      11) Modern dövmelerin geleneksel dövmelerle ilişkili olduğunu düşünüyor musunuz?

      12) Dövmesi olan insanların iletişim konusunda daha farklı veya birbirleri ile ilişkilerinde daha yakın oldukları hakkında ne düşünüyor musunuz?

      13) Eşiniz, sevgiliniz veya çocuklarınızın dövme yaptırması ister misiniz?

EK 3 GÖRÜŞMELERDE VERİLEN YANITLAR

1)      Yaşınız?

1.Katılımcı: 35 Erkek

2.Katılımcı: 34 Erkek

3.Katılımcı:45 Erkek

4.Katılımcı: 22 Kadın

5.Katılımcı: 23 Kadın

6.Katılımcı: 25 Erkek

7.Katılımcı: 26 Erkek

8.Katılımcı: 19 Erkek

9.Katılımcı: 17 Erkek

10.Katılımcı: 17 Erkek

11. Katılımcı: 25 Erkek

12.Katılımcı: 24 Erkek

13.Katılımcı: 24 Erkek

14.Katılımcı: 23 Erkek

15.Katılımcı: 25 Kadın

16.Katılımcı: 30 Erkek

17.Katılımcı: 27 Kadın

18.Katıımcı: 24 Kadın

2)      Mesleğiniz?

1.Katılımcı: Tercüman

2.Katılımcı: Bilişim Uzmanı

3.Katılımcı: İşletme Sahibi

4.Katılımcı: Öğrenci

5.Katılımcı: Öğrenci

6.Katılımcı: Serbest

7.Katılımcı: Serbest  

8.Katılımcı: Öğrenci

9.Katılımcı: İşsiz

10.Katılımcı: İşsiz

11.Katılımcı: Güvenlik Görevlisi

12.Katılımcı: Öğrenci

13.Katılımcı: İşsiz

14.Katılımcı: Öğrenci

15.Katılımcı: Öğrenci

16.Katılımcı: Memur

17.Katılımcı: Öğretmen

18.Katılımcı: Memur

3) Ankara’nın hangi semtinde yaşıyorsunuz?

1.Katılımcı: Çayyolu

2.Katılımcı: Kavaklıdere

3.Katılımcı: Batıkent

4. Katılımcı: Çankaya

5.Katılımcı: Çankaya

6.Katılımcı: Çankaya

7.Katılımcı: Çankaya

8.Katılımcı: Mamak

9.Katılımcı: Altındağ

10.Katılımcı: Mamak

11.Katılımcı: Mamak

12.Katılımcı: Kavaklıdere

13.Katılımcı: Mamak

14.Katılımcı: Çankaya

15.Katılımcı: Eryaman

16.Katılımcı: Çankaya

17.Katılımcı: Bahçelievler

18.Katılımcı: Keçiören

4) Kaç dövmeniz var? Hangi mevsimde yaptırdınız?

1.Katılımcı: 1dövme omuz (Nil Desperandum), ilkbahar

2.Katılımcı: 1 dövme tüm kol (Maori), kış ve ilkbahar

3.Katılımcı: 2.5 dövme el, göğüs, bacak (Martı, örümcek, yarım kalmış çapa), yaz

4.Katılımcı: 9 yüz hariç bedene yayılmış çeşitli dövmeler (Frida, melek, soytarı, koordinatlar), her mevsimde

5. Katılımcı: 9 dövme el, sırt, kol, ayak bileği, omuz ($ sembolü, kişisel tarih ve koordinatlar), her mevsimde

6.Katılımcı: 10 dövme kol, el, sırt, göğüs (motosiklete binen tazmanya canavarı, alt grup üyeliği dövmeleri ), her mevsimde

7.Katılımcı: 12 dövme kol, el bileği, sırt, omuz, bacak (looney toones karakterleri, alt grup üyeliği dövmeleri), her mevsimde

8.Katılımcı: 5 dövme kol, el, el bileği, sırt ( çizgi film karakterleri, alt grup üyeliği)

9.Katılımcı: 1 dövme el bileği (baykuş), yaz

10.Katılımcı: 1 dövme el bileği (kuru kafa), yaz

11.Katılımcı: 1 dövme el bileği ( Zülfikar ve Atatürk birleşiminden oluşan dövme), yaz

12.Katılımcı: 10 dövme el bileği, kol, göğüs, sırt (mandala, geometrik şekiller, alt grup üyeliği dövmeleri), her mevsim

13.Katılımcı: 1 dövme kol (pusula), ilkbahar

14.Katılımcı: Galaksi ve bu galakside yolculuk eden bir mekik, kol, ilkbahar

15.Katılımcı: 2 dövme el bileği, sırt (kedi portresi), ilkbahar

16.Katılımcı: 3 dövme kol, göğüs (alt grup üyeliği), her mevsim

17.Katılımcı:1 dövme omuz Dünya, ilkbahar

18.Katılımcı: 4 dövme el ve ayak bileği (Latince rakam ve yazı, kedi patisi, kedi portresi), her mevsim

5)  Dövmelerinizden ötürü olumlu veya olumsuz tepkiler aldınız mı?

1.Katılımcı: Ailem, akrabalarım ya da çevremden hiçbir tepki almadım. Günah olur mu diye kendim başta biraz tereddüt ettim fakat günah olmadığını öğrenince dövmemi yaptırdım.

2.Katılımcı: Ailem istemedi ama ben kafama koydum yaptıracağım dedim. Razı olmak zorunda kaldılar.

3.Katılımcı: Ailemden çok fazla tepki almadım ama olumsuz tepkiler de aldığım oluyor. Halk arasında en yanlış bilinen dövme olan yer abdest tutmaz gibi yanlış bilgilerden dolayı tepki aldığım oluyor, tabi hoş tepkiler aldığım da oluyor. Ama çok büyük bir sıkıntı yaşamadım.

4.Katılımcı: Olumsuz bir tepki almadım aksine insanlar her zaman dövmelerimin güzel olduklarını, onları beğendiklerini ifade ediyorlar. Olumsuz tepkiler muhtemelen aileden gelecek tepkiler olabilir ama onlar da anlayışla karşıladılar. Bir sorun yaşamadım.

5.Katılımcı: Öğrenci ve genç kesim olumlu karşılıyor fakat eski zihniyet dar görüşlü, mahalle baskısı da söz konusu. Dövmemden ötürü gelecek tepkilerden çekiniyorum ama iş aldığımız insanlar tepki gösterebiliyor.

6.Katılımcı: Dövme giderek yaygınlaştı daha fazla insanda dövme var. Bu yüzden daha fazla insan dövmeye alıştı. Ama halen dövmesi olmayanlar tepki gösterebiliyor. Bunun dışında iş konusunda da sıkıntı oluyor.

7.Katılımcı: Özellikle iş konusunda tepki aldım ve alıyorum. Sanayi bölgelerinde teknikerlik, mühendislik gibi meslekleri öğrenmek vs. gittiğim özellikle Ostim, İvedik gibi yerlerde dövmelerim hoş karşılanmadı.

8.Katılımcı: Eskiden problem olmuyordu ama son beş yıldır göze batar oldu. Sosyal hayatta olumlu karşılanıyor fakat iş konusunda dediğim gibi son beş yıldır özellikle özel sektörde sıkıntı oluyor. Ülkenin ileri gitmesi lazımken geri gidiyor.

9.Katılımcı: Lise bitti. Üniversite ve iş hayatına bakıyorum. Dövme yaptırmaya arkadaşlarımla birlikte gittim. Herhangi bir tepki almadım. Bakanlar oluyor ama umurumda değil. Benim yaşamım sonuçta.

10.Katılımcı: Olumsuz tepkiler geliyor. Genelde gelen tepkiler dövme yaptırdığım için değil de yaptırdığım dövme modelinden ötürü oluyor. Neden o dövmeyi yaptırdın daha anlamlı bir dövme yaptırsaydın, senin için anlamı olan bir dövme modeli yaptırsaydın gibi baskılarla karşılaşıyorum. Yaptırdığım dövmenin yaşamımla ilgili bir manası yok ama dövme yaptırmak istedim aklımda bir model yoktu o an aklıma o geldi onu yaptırdım.

11.Katılımcı: İş yerinde dövmemi saklamak zorunda kalacağım tepkiler alıyorum. Karşıt görüşlü insanlar tarafından manevi baskılar yapılıyor.

12.Katılımcı: Tepkiler çok önemli değil sonuçta benim yaşamım, onların değil.

13.Katılımcı: Olumlu tepkiler aldım. Şimdiye kadar olumsuz bir tepkiye rastlamadım. Olumsuz bir tepkiyle de karşılaşırsam çok umursamam sanırım.

14.Katılımcı: İranlıyım. Bizim ülkede yaptırırken sıkıntı olmuyor ama polis tarafından yakalanınca falaka cezası var. Yani yaptırabiliyoruz bir şekilde ama sonra yakalanmamak lazım. Dövme, İran’da hem kanunen hem de dinen yasaklanmış bir uygulama ve hem fiili hem de manevi sorunlarla karşılaşabiliyorsunuz ama Türkiye bu konuda çok rahat. Olumsuz bir tepkiyle karşılaşmadım. En fazla değişik bakışlarla karşılaşabiliyorsunuz. O da ülkeme nazaran bir tepki sayılamaz bile.

15.Katılımcı: Ailem ve çevremde olumlu tepkiler alıyorum. Gerisi çok önemli değil zaten. Kültüre göre değişiyor açıkçası. Yaşadığınız mekandaki insanların kendilerini geliştirmiş olmaları ile alakalı biraz da. Bu sadece dövme için değil bütün yenilikler için geçerli maalesef.

16.Katılımcı: Babam, neden gereksiz acılar yaşıyorsun, diye kızdı. Güzel olduğunu düşünenler de oldu.

17.Katılımcı: Dövmem görünür bir bölgede değil. Bu nedenle herhangi bir tepki gelmesi imkansız. Ama görünür bir bölgede de olsa çok umursamazdım çünkü yaptırdığım dövme hayatımın için oldukça anlamlı bir dövme olacak. Bu yüzden gelecek tepkiler ne kadar büyük de olsa dövmemin anlamı yanında yine de küçük kalacaktır.

18.Katılımcı: Abdest ile ilgili tepkiler alıyorum. Onun dışında bazen olumsuz bakışlar alıyorum onlar da bakmakla sınırlı kalıyorlar. Ben de bu tarz bakışları zaten çok umursamıyorum. 

6) Başka bir dövme daha yaptırmayı düşünüyor musunuz? Kesinlikle yaptırmayacağınız bir dövme modeli var mı?

1.Katılımcı: Düşünüyorum. Gene Latince ve benim için anlamı olan felsefi bir yazı düşünüyorum. Böyle bir yazı bulamazsam eğer yine bölümümle ilgili bir portre olabilir örneğin Zeus. Herkeste olabilecek bir dövmeyi yaptırmam. Kendi dövmemi başkasında görmek istemem.

2.Katılımcı: Sağ kolumun dövmesinin tamamlanması için en az iki dövme daha yaptırmam lazım. Sağ kolumdaki dövmeler birleştikten sonra başka bir dövme daha düşünebilirim. Siyasi, dini dövmeler yaptırmam.

3.Katılımcı: Aklımda yaptırmak istediğim bir dövme daha var. Kendim yapamayacağım, sırt bölgesine yaptırmayı düşündüğüm bir dövme var. Popüler bir dövme asla yaptırmam artı ikincisi eşimin, sevgilimin ismini asla ve asla vücudumda düşünmüyorum. Çünkü onlar değişebilir ama o dövme kalmak zorunda. Yine dinle ilgili bir şeyi vücudumda taşımak istemem.

4.Katılımcı: Düşünüyorum. Ölene kadar da yaptırırım öyle söyleyeyim. Çünkü dövmenin bağımlılık olduğunu düşünüyorum. Kesinlikle yaptırmayacağım dövmeler insan dövmeleridir. İnsan silüeti taşımayı sevmiyorum. İnsan silüeti taşımak bana ruhani olarak garip bir şey yaşatıyor üzerimde başka bir insanı taşıyormuşum hissiyatı veriyor ve hoşuma gitmiyor.

5.Katılımcı: Düşünüyorum. Feminen ve popüler şeyleri dövme olarak yaptırmam.

6.Katılımcı: Evet düşünüyorum. Kesinlikle yaptırmayacağım bir dövme var diyemem alkol oranıyla doğru orantılı olarak değişir.

7.Katılımcı: Evet düşünüyorum. Ama dövmeye karar veremedim henüz. Only God Can Judge Me dövmesi yaptırmam örneğin. Çok klişe bir dövme. Bunun gibi herkeste olan popüler dövmeleri yaptırmam. Dövmelerin bir anlamı, anısı olmalı ve herkeste de aynı anı olamayacağına göre aynı dövme de olmamalı.

8.Katılımcı: Düşünüyorum ama şu an aklımda bir dövme modeli yok. Bulduğumda hemen yaptıracağım.

9.Katılımcı: Düşünmüyorum hatta var olan dövmemi de sildirmeyi düşünüyorum. Düşündüğü işte dövmeler hoş görülmüyormuş. Bu nedenle dövmemi sildirmem gerekiyor.

10.Katılımcı: Düşünüyorum. Aklımda bir model vardı fakat çok pahalı dövmeciler tarafından 600 – 700 lira civarında fiyat söylendi o yüzden vazgeçtim çünkü o kadar param yok. Ama başka bir dövme modeli için dövmeciler tarafından daha düşük fiyat söylendi. O model de hoşuma gidiyor o yüzden bu dövmeyi yaptırmayı düşünüyorum.

11.Katılımcı: Düşünmüyorum. Yaptırdığım dövme kimliğimi ve düşüncelerimi belli ettiği için iş yerinde sıkıntılar yaşıyorum ve bu nedenle dövmemi gizleme gereği duyuyorum.

12.Katılımcı: Düşünüyorum. Yaşadığım bir olaydan ötürü elimde bir yara izi var ama kapatma dövmesi yaptırmayacağım. Oluşan yaraya sebep olan aletin dövme simgesini yaranın üzerine yapacağım ki olayı hep hatırlayacağım.

13.Katılımcı: Şimdilik düşünmüyorum ama zaman ne gösterir bilemiyorum.

14.Katılımcı: Düşünüyorum. Beğendiğim dövme olursa ya da güzel bir an yaşarsam, bunlarla ilgili dövme veya dövmeler yaptırırım.

15.Katılımcı: Düşünüyorum ama şimdilik aklımda yeni bir dövme için model yok.

16.Katılımcı: Düşünüyorum. Beğendikten sonra yaptırmayacağım dövme yok.

17.Katılımcı: Düşündüm, yaptıracağım dövmem de hazır. Bir arkadaşımla yaptıracaktık o karar veremeyince ertelendi ama benim yaptıracağım dövmem hazır, bedenimde yaptıracağım bölgeyi bile belirledim.

 7)   Dövme yaptırma fikri aklınıza nereden geldi?

1.Katılımcı: Akrabalarımdan biri yaptırmıştı. Onda görünce yaptırmayı düşündüm.

2.Katılımcı: Birisinden ya da bir yerden görmeden önce düşünüyordum bayağı uzun zamandır hem de.

3.Katılımcı: Çok yabancısı olduğum bir şey değildi. Gördüğüm, bildiğim bir şeydi. Birinde görüp özenmiş değilim ama bildiğim bir şeydi. Şartlarım elverişli hale geldikten sonra da ilk dövmemi yaptırdım. Yoksa birine özenerek ya da birinde gördüğüm için yaptırdığım bir şey değildi. Yani yaşamın içerisinde var olduğunu biliyordum.

4.Katılımcı: Ailemden gördüm. İlk olarak abim yaptırmıştı. Abimde gördüm özendim. Büyüyünce bende yaptıracağım dedim. Büyüdüm ve yaptırdım.

5.Katılımcı: Sanatla uğraştığım için tshirtleri, odamı vs kendim tasarlıyorum. Kimliğimi de bu şekilde ifade etmeye karar verdim.

6.Katılımcı: Ailemde ilk dövmeyi teyzem yaptırmıştı. Ondan görüp ailemle inatlaşıp yaptırdım.

7.Katılımcı: Çocukken tatile gittiğimizde dövmeli insanları görürdüm. Ayrıca çocukken sakızdan çıkan dövmeler vardı belki onların da etkisi olmuştur.

8.Katılımcı: Bir anda esti. Birinden ya da bir yerden görmedim.

9.Katılımcı: Arkadaşlarla konuşuyorduk. Onlarla birlikte gittik zaten dövme yaptırmaya da.

10.Katılımcı: Televizyondan, internetten, başkalarından görüyordum. Hoşuma gitti.

11.Katılımcı: Eş dost, akraba, arkadaşlar, televizyon, internet, dövmecilerin yaptırdığım dövme modeli için yaptığı özel kampanyalardan bu modeli görmüştüm. Akrabalar da aynı dövmeyi yaptırmıştı. Bu dövme modeli benim de kimliğimi, siyasi görüşümü ifade ediyordu. Yaptırmam gerektiğini hissettim, güç verecekti çünkü ve bu dövmeyi yaptırdım.

12.Katılımcı: Çevremde neredeyse herkeste en az bir dövme var. Onlardan gördüm. Bunun dışında şu an dövme görmemek imkansız. Filmler, sosyal medya, sanatçılar her yerde dövme var ve illa ki gözünüze çarpıyor. Buralardan da dövme hoşuma gitti kendime uygun bir model bulunca da yaptırdım. Benimle ilgili, beni yansıtan dövmeler oldukça yaptıracağım.

13.Katılımcı: Babamla birlikte yaptırdık. İlk babam yaptırdı sonra da ben yaptırdım.

14.Katılımcı: Dövmecilikle uğraşıyorum zaten. Bu işin içindeyim. Arkadaşlarım dövmeci, arkadaşlarımın çoğu dövmeli, yani dövmenin içinde yaşıyorum zaten. Sevdiğim bir model bulunca da yaptırdım. Model buldukça da yaptırıyorum.

15.Katılımcı: Tatile gelen insanlarda, üniversitedeki arkadaşlarımda, internette, sosyal medyada her yerde görüyordum, dövme hoşuma gitti ve ben de yaptırdım.

16.Katılımcı: Televizyonlarda, dışarıda insanlarda görüyorduk. Sakızdan çıkan dövmeler vardı aslında. Çocukluğumuzda sakızdan çıkan dövmelerle tanışmıştık. Dövmeye ilgim bu sakızdan çıkan dövmelerden başlamış olabilir.

17.Katılımcı: Başkalarından, internetten gördüm. Bunun dışında dövme salonları da arttı. Her yerde olmasa da belli mekanlarda bir sürü dövme dükkanı var. O dükkanları görüyordum. Bunu  dışında televizyon ve sosyal medyada çokça reklam gördüm. Bazı sosyal medya organlarında canlı yayınlar oluyor. Onlara denk geldim. Bunların hepsi etkili oldu.

18.Katılımcı: Hayvansever insanların bedenlerinde dövmeleri görünce benim de kedim var ben de yaptırayım dedim. Ama dövmemin diğer hayvanseverlerin dövmelerinden de farklı olmasını istedim. Dindar bir insanım. Buradan yola çıkıp din ve hayvan sevgimi birleştiren dövme modelleri seçtim. Sadece hayvan sevgimi ifade eden ya da benim için anlam ifade eden Latince bir cümleden oluşan dövmelerim de var.

8)  Sizce günümüzde insanlar dövmeye nasıl bakıyorlar?

1.Katılımcı: Eskiden tabuydu. 80’li ve 90’lı yıllarda dövme çok hoş karşılanmıyordu. Bence bu görüş şimdilerde kırıldı. Artık eskisi gibi tabu değil. Kültür değişimiyle eskiden kadınlarda daha çoktu şimdi erkekler de yaptırıyor.

2.Katılımcı: Olumlu bakmıyorlar. Görünce bayağı garipsiyorlar.

3.Katılımcı: Yanlış bilgilerden ötürü halen yanlış gözle bakıyorlar. Olumsuz bakış açısı halen devam ediyor.

4.Katılımcı: Günümüz Türkiyesinde bizim yaşımızda olanlar -yirmi üç, yirmi dört, yirmi beş, bu aralıkta- doğal karşılayabilir ama yaşça büyük olan kesim kötü bakıyor çünkü Müslüman bir ülkedeyiz ve daha dövmenin tam olarak ne olduğunu bilmedikleri için, tenimiz abdest geçirmez vs. gibi tepkilerde bulunuyorlar. O da onların bileceği iş, günahı varsa da günahı da bana sonuçta.

5.Katılımcı: Yetiştirilme tarzı ve bölgeye göre değişir. Ama Türkiye geneline bakarsan dövmeye çok iyi bakılmıyor.

6.Katılımcı: Toplumun yaşadığı yere, kültürüne göre değişiyor. Örneğin Sincan’da dövmeye çok olumsuz bakıyorlar.

7.Katılımcı: At gözlüğüyle bakıyorlar.

8.Katılımcı: Dövmeyi özellikle kadınlarda seksi buluyorlar. Ben de öyle buluyorum. Genel anlamda ise beğenenler olduğu gibi beğenmeyenler de var. Bir de nötr olanlar var. Onlar ilgilenmiyorlar.

9.Katılımcı: İnsanlar eşit orantılı gibi geliyor. Olumlu bakan da var olumsuz bakan da. Ama genelde iş yerleri özellikle devlet işlerinde olumsuz bakılıyor.

10.Katılımcı: Nasıl baktıkları konusunda hiçbir fikrim yok.

11.Katılımcı: Dövmeye olumlu bakanlar da var olumsuz bakanlar da var ama kimlik dövmelerine genelde iyi bakılmıyor.

12.Katılımcı: Dövme sevenler olumlu bakıyor dövme sevmeyenler olumsuz bakıyorlar. Zaman ilerledikçe de olumlu bakanların sayısı artıyor. Herhangi bir engelleme gelmezse veya bir sürpriz olmazsa olumlu bakanların gün geçtikçe artacağını düşünüyorum.

13.Katılımcı: İnsanların dövmeye nasıl baktıkları hakkında hiçbir fikrim yok. Sadece kendi dövmemle ilgilendim. Nasıl bakıyorlar ya da ne diyorlar hiç böyle düşünmedim, bu tarz bir konuşmaya da rastlamadım.

14.Katılımcı: Olumlu veya olumsuz bir tepki gelmedi. Zaten arkadaşlarımın çoğunun dövmesi var. Dövme benim ve çevrem için marjinal bir uygulama olmadığı için olumlu veya olumsuz tepkiler oluşmuyor. 

15.Katılımcı: Olumlu tepkiler alıyorum. Dövmelerim hakkında hep güzel yorumlar geliyor.

16.Katılımcı: Toplumun bir kısmı henüz hazır değil. Dini sebeplerden ötürü iyi bakmıyorlar.

17. Katılımcı: Eski dönemlere göre daha olumlu bakılıyor ama daha çok yol kat edilmeli.

18.Katılımcı: Dindar birisiyim. Dindar insanların olduğu ortamlarda bulunuyorum. Hiçbir sıkıntı yaşamadım. Bence bizim ülkemiz diğer dindar ülkelere göre daha olumlu bakıyor.

9) Dövmenizden pişman olursanız sildirir veya kapatma dövme yaptırır mısınız?

1.Katılımcı: Hiç düşünmedim ama yıllar sonra anlamı daha da güzel olabilir. Pişman olacağımı düşünmüyorum. Yaptırdığım dövmenin taşıdığı anlam yaşlandıkça daha da anlamlanacaktır diye düşünüyorum.

2.Katılımcı: Yok çünkü dövmeyi yaptırmadan önce çok fazla düşündüm. Düşündüm konulardan biri de buydu. Pişman olur muyum? Yaşlanınca güzel durur mu? En çok düşündüğüm bu iki soruydu. Yaptırdığım Maori desenini seçişimin bir nedeni de yaşlandığımda kötü durmayacağını düşünmem olmuştu.

3.Katılımcı: Kesinlikle hayır. Sonuçta benim hatıralarımla ilgili ya da sevdiğim şeylerle ilgili yaptırdığım şeylerden pişmanlık duyacağımı düşünmüyorum. Pişmanlık diyebileceğim tek şey belki de yarım kalan ve halen tamamlayamadığım dövmem.

4.Katılımcı: Yaptırdığım dövmelerden pişmanlık duymadım. Anısı, hatırası var. En yakın arkadaşımla kolumuza aynı dövmeyi yaptırdık mesela. Başka arkadaşlarımla da anılarımla ilgili dövmelerim var. Dövmelerimden ötürü pişman olacağımı düşünmüyorum.

5.Katılımcı: Pişman olduğum dövmem yok. İleride de bedenimde sırıtacak, yaptırmasaydım diyeceğim dövmeler olmayacağı için pişman olacağımı düşünmüyorum.

6.Katılımcı: Pişman olduğum bir dövmem yok. İleride de pişman olacağımı düşünmüyorum.

7.Katılımcı: İki tane pişman olduğum dövmem var. Biri anlamsız olduğu için diğeri de eski sevgilimin adı olduğu için bunlardan pişmanım. Ama yine de sildirme ya da kapatma düşünmüyorum. Diğer bütün dövmelerimin bir anlamı var ve bunlardan pişman olacağımı düşünmüyorum.

8.Katılımcı: Pişman olduğum bir dövmem var. Dövmemi yapan arkadaşım da ben de sarhoştuk. Dövmeye şunu da ekleyelim bunu da ekleyelim derken saçma bir şey oldu. O yüzden dövme yaptırırken ve yaparken sarhoş olmamak gerekli.

9.Katılımcı: Pişmanım. Sildirmek istiyorum.

10.Katılımcı: Pişman da olmam sildirmem de.

11.Katılımcı: Pişmanım. En kısa zamanda sildirmek istiyorum.

12.Katılımcı: Pişman değilim. Olmayacağım da. Sildirmek diye bir şey olamaz.

13.Katılımcı: Pişman değilim. Ailemle ilgili bir dövme o yüzden sildirme gibi bir düşüncem de olamaz.

14.Katılımcı: Dövmelerimden asla pişman olmadım. Olmayacağım da. Sildirme gibi bir olasılık olamaz.

15.Katılımcı: Pişman olmadım. Sildirmem.

16.Katılımcı: Pişman olacağımı düşünmüyorum. Pişman olsam bile dövmelerime dokunmam.

17.Katılımcı: Pişman olacağımı düşünmüyorum. Yaptırdığım dövmeyi de sildirmeyi asla düşünmüyorum. Zaten sildirmeyi düşünseniz bile sildirmek için çok uğraşmanız gerekiyor.

18.Katılımcı: Pişman olmam o yüzden de sildirmem.

10) Dövmenizin iş hayatınızda sorun oluşturacağını düşündünüz mü?

1.Katılımcı: Dövmemi yaptırdığımda askere gitmemiştim. Askerde dövme sorun olur mu diye düşünmedim. Sonuçta daha kötü şekilde gidenler var. Ama devlet kurumunda işe girerken sıkıntı olabileceğini düşündüm ve o yüzden dövmemi görünmeyen bir bölge olan omzuma yaptırdım.

2.Katılımcı: Devlet kurumlarını düşündüm açıkçası sıkıntı yaşar mıyım diye. İş icabı devlet kurumlarında çok bulunuyorum. Ama uzun kollu gömlek giyerek herhangi bir sıkıntı ihtimalini engelliyorum.

3.Katılımcı: Hiç düşünmedim. Zaten memur olmayı da hiç düşünmedim. Ama aklımda sadece bir soru var o da öldüğümde beni yıkayan imamın ne düşüneceği.

4.Katılımcı: Hiçbir zaman devlette çalışırım diye düşünmedim. Ailemle de öyle bir gelecek planlamadık. Ama yine de dövmelerimi çoğunlukla görülmeyecek şekilde yaptırdım. Boyun üstü ve bacak altı hiç yaptırmadım. Ama bunu da devlette çalışırsam problem olur mu diye düşünerek böyle yapmadım. Devlet işi yapacağımı sanmıyorum. Serbest meslek olur büyük ihtimal yapacağım iş.

5.Katılımcı: Düşünmedim. Açıkçası umurumda da değil.

6.Katılımcı: Hiç düşünmedim. Umursamıyorum da.

7.Katılımcı: Devlet memuru olmayı hiç düşünmedim. Pişmanlığım yok. Askerliği hiç dert etmedim.

8.Katılımcı: Hiç düşünmedim. Askere başvurduğumda doktor “Dövmelerinin altında faça var mı?” diye sordu. “Yok” dedim. Bir şeyler yazdılar ama ne yazdılar biliyorum.

9.Katılımcı: Hiç düşünmemiştim. Bilmiyordum da. Herkes yaptırıyor sorun olmaz diye düşünmüştüm. Ama sorun oluyormuş. Bu yüzden pişmanım.

10.Katılımcı: Düşünmedim. Babam Avrupa’da şu an. Ben de oraya gideceğim. Orada sorun olmuyormuş genelde. Orada serbest meslek yapacağım için sorun olmaz.

11.Katılımcı: Sorun olacağını düşünmemiştim. Aslında işten ötürü değil de insanlardan ötürü sorun yaşıyorum.

12.Katılımcı: Sorun olabilecek bir işte çalışmam. Dövmelerim benim için çok önemli. Ama sorun olabilecek işler de var. O işlerde çalışmayı düşünseydim eğer, dövmemi işe girdikten sonra yaptırırdım.

13.Katılımcı: Hiç düşünmedim. Dövme yaptırmayı çok istedim. İş veya başka bir yerde sorun yaşar mıyım diye hiç düşünmedim.

14.Katılımcı: Ülkemde zaten yasaktı. Burada da dövmecilikle uğraşıyorum. Yapacağım işler belliydi. Dövmelerimin sorun yaratacağı işleri zaten aklımdan bile geçirmedim.

15.Katılımcı: Devlet kurumunda çalışmayı düşünmüyorum. Dövmelerimin sorun yaratacağı, işime engel olacağı meslekler yapmayı düşünmedim.

16.Katılımcı: Askerliği bedelli yaptım bedelli olmasaydı da sorun olmazdı. Şu anda da memurum. Yani devlet işi açısından da bir sıkıntı yok.

17.Katılımcı: Sorun olmayacağını biliyordum. Düşündüğüm iş için sorun teşkil edip etmediğini araştırmıştım.

18.Katılımcı:   Hiç düşünmemiştim. Zaten özel bir yerde çalışıyordum sonra da şimdiki işime girdim. Tanıdığım insanların olduğu bir iş yeri olduğundan sorun yaşamadım. Başka bir yer olsa sorun olur muydu ama bilmiyorum.

11) Modern dövmelerin geleneksel dövmelerle ilişkili olduğunu düşünüyor musunuz?

1.Katılımcı: Hiç alakası yok. Şu anda yapılan dövmelerin geçmişte yapılan dövmelerle yapılışı açısından bir ilgisi yok. Kabile dövmeleri gibi geçmişe ait dövmeler yapılıyor bazen ama geçmişteki amaçla aynı amaca hizmet etmiyor.

2.Katılımcı: Tarzlar değişti, sulu boya vb. değişik dövmeler yapılıyor artık. İnanca göre dövme yaptıranlarınki belki geleneksel dövmeyle ilgili olabilir. Şu an dövme yaptıranlar mahalle baskısı diyeceğimiz insanlar ne düşünür şeklinde düşünüyorlar.

3.Katılımcı: Geçmişten gelen bir şey sonuçta ama günümüzdeki dövmelerle geleneksel dövmeler arasında çok büyük bir ilişki olduğunu düşünmüyorum.

4.Katılımcı: Sırtımda Kızılderililerden esinlenip yaptırdığım rüya kapanı var. Gelenek olarak yükseldikçe yeni dövmeler yaptırıyorlardı. Ben de Kızılderililerden esinlendim bu anlamda. Yani yapılan dövme ve amaç ile alakalı bağlantılı olabilir.

5.Katılımcı: Eski – yeni arasında bağ var. Kulüplerde ve aşiretlerde de bu bağ devam ediyor. Anlam açısından ve bağ kurma açısından geleneksel dövmelerle modern dövmeler arasında bağ olduğunu düşünüyorum.

6.Katılımcı: Geleneksel dövmeler kabilelerde kaldı. Kendini o şekilde dışarıya karşı kapatıyorlardı. Günümüzle ilgisi kalmadı bence.

7.Katılımcı: Olabilir anlamsal açıdan. Mesela bizde bazı dövmelerin hepsi aynı bir aileyiz çünkü biz.

8.Katılımcı: Dövme kültürü geleneksel açıdan çıkıyor ama ilgili olduğunu düşünmüyorum. Geleneksellikten çıkıp sanata döndü. Günümüzde geleneksel dövmeleri, Maori dövmesi vb. , görsel olarak güzel durduğu için yaptırdıklarını düşünüyorum.

9.Katılımcı: Düşünmüyorum. İlgisi bile olduğunu düşünmüyorum. Kabileler geleneksel dövme yaptırıyorlardı. Farklı amaçları vardı.

10.Katılımcı: Geleneksel dövmenin ne olduğunu bilmiyorum. Hiçbir fikrim yok.

11.Katılımcı: İlgisi olduğunu düşünmüyorum. Eski dövmeler ile şimdiki dövmeler çok farklı.

12.Katılımcı: Birbirinden oldukça farklılar.

13.Katılımcı: Fikrim yok

14.Katılımcı: Yapılış ve kullanılan malzemeler yönünden oldukça farklılar. Ama yaptıran kişinin yüklediği manaya göre benzerlikler de taşıyabilirler. Yaptırdığı dövmeyle kendinde güç buluyorsa geleneksel dövme ile bağlantısı olabilir.

15.Katılımcı: Günümüzdeki dövme ile geleneksel dövme arasında yaptıranlar açısından bir fark olduğunu düşünmüyorum.

16.Katılımcı: Bence yok. Çoğunluk görsellikle ilgili yaptırıyor. Böyle olduğunu düşünüyorum. Bir güç göstereceksem de gidip Maori dövmesi yaptırmam. Yine bana özel, kişisel bir dövme yaptırırım.

17.Katılımcı: Geleneksel dövme ile modern dövme arasında belli yönlerden ilişkiler olsa da modern dövmelerin geleneksel dövmelerden farklı olduğunu düşünüyorum. Bazı dövmeler yapılış amacı yönünden geleneksel ve modern dövmede aynı olsa da bazı modern dövmelerin de amaç bakımından uzaktan yakından gelenekse dövmelerle ilgileri yok. Örneğin yaptırdığım dünya dövmesi benim için bir güç sembolü anlamı taşırken geleneksel bir maori dövmesi de yaptıran kişiler için bir güç manası taşımaktaydı. Ama diğer yandan günümüzde modern bir Maori dövmesi yaptıran biri ile geleneksel Maori dövmesi yaptıran birisi arasında da dağlar kadar fark vardır.

18.Katılımcı: Modern dövmelerin geleneksel dövmelerle ilişkili olduğunu düşünmüyorum. Yani eskiden aşiretini, medeni durumunu vs. belirtmek amacıyla yapılan dövme ile günümüzde benim yaptırdığım kedi dövmesi veya felsefi sözler arasında bir bağlantı kuramıyorum.

12) Dövmesi olan insanların iletişim konusunda daha farklı veya birbirleri ile ilişkilerinde daha yakın oldukları hakkında ne düşünüyor musunuz?

1.Katılımcı: Daha iyi anlaştıklarını düşünüyorum. Aynı şeyleri düşünüyorsun. Aynı simgeleştirme, aynı anlamlandırma ve aynı dövme yaptırma sürecini geçirdiğimi düşünüyorum. Bu da yakınlık oluşturuyor. Dövmeler farklı olsa bile dövme yaptırırken geçirdiğin işlemler aynı. Bunun yanında benim dövmem bu anlamda acaba karşıdaki dövmeyi neden yaptırdı diye düşünüyorsun. Karşıdaki insanın dövmesinden onun hakkında bir karakter analizi yapabiliyorsun. Örneğin hayvan patisi veya portresi varsa hayvansever olduğunu anlayabiliyoruz.

2.Katılımcı: Dövmeli dövmesiz diye ayırmıyorum ama tabi ki dövmesi olan birisi geldiğinde yaptırdığı dövme kendisini yansıtıyor insanların. Hikayesini, amacını düşünüyorsun. Dövme yaptırma işlemini düşünüyorsun. Ne kadar güzel bir fikir ya da herkeste olan bir dövmeyi yaptırmış zevki yok gibi düşünceler dolanıyor insanın zihninde.

3.Katılımcı: İnsanlarla iyi anlaşmada dövmenin bir etkisi olduğunu düşünmüyorum. Bir ortamda da dövmesi olanlara çok belirgin değilse dikkat bile etmem.

4.Katılımcı: Dövmesi olan bir insan gördüğümde kendimi ona bir tık daha yakın hissediyorum. O da özgür ruhlu, o da topluma karşı kural tanımıyordur bir yerde. O da bizim gibi serbest düşünceli bir insan diye daha yakın hissedebilirim. Bunun yanında bire birde iyi anlaşacağımın garantisi yok ama böyle bir inanç doğuyor insanın içinde o da bizden biri hissiyatı yaşıyorum.

5.Katılımcı: Dövmesi olanlar birbirlerini incelerler. Bir bağ kurma çabası var bence.

6.Katılımcı: Dövme insanlarla iletişimi kolaylaştırabiliyor zaten dövmeye garip bakan insanlarla hiç iletişimde bulunmam.

7.Katılımcı: Bu tarz hiç bakmadım ama anlaşılabilir çünkü kafa yapıları birbirine daha yakındır sonuçta. Yapılan dövmeyi ilginç bulup sorabilirler. Ama senin dövmen var benim de var tanışalım hadi gibi bir şey olacağını sanmıyorum.

8.Katılımcı: Tanışmak için daha kolay iletişime girilebilir. İyi bir taktik olarak kullanılabilir.

9.Katılımcı: Dövmeli arkadaşlarım da var. Hatta dövme yaptırmaya birkaç kişi birlikte gittik.

10.Katılımcı: Dövmesi olan insanlar dikkatimi çeker. Hemen konuşmaya çalışırım. Dövmesi ile ilgili sorular sorarım. Sonuçta dövmeli insanlar belirli bir düşüncede aynı olmalılar o yüzden iyi anlaşabilirler bence.

11.Katılımcı: Bilmiyorum hiç denemedim ama keşke olsa tanışmak istediğim kişilerle tanışmak için bahane olurdu.

12.Katılımcı: Dövmeden kaynaklanan bir ortam varsa olabilir ama hiç tanışmadığın, ortak bir paylaşımın olmayan biriyle bir iletişim olmaz diye düşünüyorum.

13.Katılımcı: Bilmiyorum benim dövmem dışarıdan belli olabilecek bir bölgede değil ben de dövmesi olan birini gördüğümde onun da dövmesi varmış diye tanışmaya çalışmadım. Ama hoş bir dövmesi varsa dikkatimi de çekiyor, bakıyorum.

14.Katılımcı: Dövmecilik işiyle uğraşanlarla veya dövme ile ilgilenenlerle tanışılabilir. Sonuçta iyi dostluklar, ilişkiler kurmak ortak duygular, paylaşımlarla ilgilidir. Dövme de insanlar arasında ortak payda oluşturabilir çünkü senin yaşam tarzına ait ipuçları vermektedir.

15.Katılımcı: Böyle bir şey olduğunu zannetmem yani en azından ben böyle bir şey yapmam. Dövmeli diye iyi anlaşacağımızın bir garantisi yok. Kültürle alakalı bir şey bu durum. Kültürün uyuşuyorsa tabi dövme de tanışmak için vesile oluşturabilir.

16.Katılımcı: Olabilir. Dövmesi olan birini görünce dikkatimi çeker. O da kendini kısıtlamamış diye düşünürüm. Ama yanına gidip de ne güzel dövmen var diye de tanışmaya çalışmam.

17.Katılımcı: Dövmesi var mı yok mu diye dikkat bile etmem.

18.Katılımcı: Dövmeli insanlar dikkatimi çeker ama onlarla iletişim kurmam. Sadece dövme sevdiğimden ötürü dövmelerine bakarım. İyi anlaşmak için de dövmeden çok fazlası gerekli.

13) Eşiniz, sevgiliniz veya çocuklarınızın dövme yaptırması ister misiniz?

1.Katılımcı: İlerde çocuklarım olduğunda hayır demem. Yaptırmak isterse yaptırabilir. Dövmesi olan bir kadın sevgilim ya da eşim olabilir sonuçta onun tercihi ben rahatsız olmam. Ama çocuklarıma sadece dövmelerini görünür yere yaptırmayın diye tavsiyede bulunurum sonuçta ileride ne olacağı belli olmaz. Onun dışında dövme yaptıracaksa iyi düşünmesini tavsiye ederim. İleride pişman olup dövme sildirme işlemi yapmasını istemem.

2.Katılımcı: Bence bir sıkıntı yok. Sonuçta ben yaptırdım onlarda da olabilir. Çok erken yaşta ve düşünmeden olmadığı sürece çocuklarımda da olmasının bir mahsuru yok bence.

3.Katılımcı: Yaptırabilirler hiçbir sakıncası yok. Sadece çocuklarıma tavsiyelerde bulunurum. Yaptıracakları dövmeden pişman olmasınlar. İyice düşünüp taşınsınlar. Acele karar verip sonradan pişman olacakları ya da sildirmeye çalışacakları dövmeler yaptırmasınlar.

4.Katılımcı: Çocuğum olursa ilerde emin olun dövmesi olsun isterim. Bunu ömrün boyunca taşıyacaksın diye de anlatırım.  Yaptırabilirler benim için sorun olacak bir durum değil. Çünkü ben yaptırdığımda aile engel olmadı, o da benim gözümde aynı hakka sahip. Kendi bedeni kendi kararı.

5.Katılımcı: Kısıtlamam yaptırabilirler. Çocuğum bilinçli olduğunda istediği dövmeyi yaptırabilir yaşının da bir önemi yok.

6.Katılımcı: İsterim. Hatta çocuğuma bana niye haber vermedin derim. Bensiz yaptırmasın. Benimle aynı dövmeyi yaptırmasını isterim.

7.Katılımcı: İsterim. İstediği zaman yaptırabilirler. Hatta beraber yaptırırım.

8.Katılımcı: İsterim. İstediği yaşta da yaptırabilir. Tek istediğim sağlıklı düşünerek yaptırsın benim gibi aceleye getirip yaptırmasın.

9.Katılımcı: İstemem. Çok fazla sorun çıkıyor özellikle iş yaşamında. Tabi gelecekte Türkiyede dövme nasıl bir konumda olacak. Dövmeye bakış değişirse yaptırabilir niye yaptırmasın.

10.Katılımcı: Olsun isterim. Dövme yaptırmayı seviyorum. Onlar da sevsin isterim.

11.Katılımcı: Yaptırabilirler ama özellikle çocuğum olursa yaşamını düzene koyduktan sonra yaptırmasını isterim. Bunun dışında kimlik ve din ile ilgili bir dövme yaptırıp ilere sorun yaşamasını istemem. Toplum tarafından baskı görsünler istemem.

12.Katılımcı: Bilinçli bir şekilde olduğu takdirde tabi ki yaptırabilirler.

13.Katılımcı: Canları nasıl isterse. İstiyorlarsa yaptırsınlar. Bende varken onlara yaptırma demem saçma olur zaten.

14.Katılımcı: Tabi ki yaptırabilirler.

15.Katılımcı: Dövme yaptırabilirler hatta yaptırsınlar isterim.

16.Katılımcı: İsterim. Kısıtlamam. Bende dövme varken onları kısıtlamam haksızlık olur çünkü. Kişinin kendisini ilgilendiren bir karar.

17.Katılımcı: Eşimin dövmeli olmasının hiçbir sakıncası yok. İleride çocuğum da olursa tavsiye veririm. Dinlemezse de kendi bilir.

18.Katılımcı: Fark etmez. Kendi tercihleri yaptırabilirler de yaptırmayabilirler de. Benim için önemli değil. Dövme yaptırın da demem yaptırmayın da.

FOTOĞRAFLAR

                                                                                     

Portre fotoğraf 1                                                                     Portre fotoğraf 2                                                                   

                                                   

Kimlik fotoğraf 3                                          Kimlik fotoğraf 4           

                     

                              

Korku fotoğraf 5                                                    Kimlik fotoğraf 6

                                                                         

  Aile fotoğraf 7                                                          Portre fotoğraf 8

                               

 Anı – Hatıra fotoğraf 9                                           Anı – Hatıra fotoğraf 10

                                 

 Anı – Hatıra fotoğraf 11                                      Aile fotoğraf  12

                    

Dövmeci Zafer Bey’in Kara Kalem Gandalf ve kömürle yaptığı portre çalışmaları

fotoğraf  13                                                                           fotoğraf 14

                                            

Maori fotoğraf 15                                                          Bireysel, hobi fotoğraf 16

                                        

Hobi fotoğraf 17                                                              Melek fotoğraf 18

                                 

Dövme sevmek, hobi fotoğraf 19                              Dövme sevmek, hobi fotoğraf 20

         

                                  Dövme sevmek, hobi fotoğraf 21                                     Güç, dövme sevmek fotoğraf 22

           

  Güç, dövme sevmek fotoğraf 23                       Dövme sevmek fotoğraf 24

                  

 Hobi fotoğraf 25                                                    Kedi ve dövme sevmek fotoğraf 26

                              Kedi ve dövme sevmek fotoğraf 27                                    Dövme sevmek fotoğraf 28

Amor vincit omnia: Aşk her şeyi yener. Fotoğraf 29

Anı, dövme sevmek

                        

Dövme sevmek, heves fotoğraf 30                               Dövme sevmek, heves fotoğraf 31

Aile fotoğraf 32

Aile fotoğraf 33

    

Murat TattooGutto’da yapılan bir kapatma dövmesi fotoğraf 34

Murat TattooGutto Dövme salonunda yapılan birkaç dövmenin nasıl yapıldığını gösteren fotoğraflar;

 Fotoğraf 35

                        

Fotoğraf 36                                                          Fotoğraf 37 

        

Fotoğraf 38                                                        Fotoğraf 39

                  

Fotoğraf 40                                                     Fotoğraf 41

                 

Fotoğraf 42                                                      Fotoğraf 43

       

Fotoğraf 44                                                  Fotoğraf 45

  

Fotoğraf 46

Fotoğraf 47

Fotoğraf 48

Fotoğraf 49

Fotoğraf 50

KAYNAKÇA

Lilley K. , Lombardo T. , Tan M. (2014). Army releases new rules for tattoos and hair. 20 Nisan  2015 tarihinde http://archieve.armytimes.com/article/20140916/NEWS07/309160066/Army-releases-new-rules-tattoos-hair adresinden erilişdi.

Anonymous, Bellingham,RI. Teens with Tattoos:Rebelling or Expressing. 20 Nisan 2015 tarihinde http://www.teenink.com/opinion/pop_culture_trends/article/438799/Teens-with-Tattoos-Rebelling-or-Expressing adresinden erişildi.

Yenipınar U. Ve Tunç M. S. (2013). Güneydoğu Anadolu Geleneksel Dövme Sanatı Beden Yazıtları. İzmir: Etki Yayınları

Çoruhlu Y. (2015). Dövme: Tendeki Desen. 30 Mart 2015 tarihinde http://www.nationalgeographic.com.tr/makale/subat_2015/dovme-tendeki-desen/2391 adresinden erişildi.

Dövme Kültürü Neden Başlamıştır. 30 Mart 2015 tarihinde  http://tattooturkiye.com/dovme-kulturu-neden-baslamistir adresinden erişildi.

Samancıoğlu Z. C. (2015). Neden Dövme Yaptırırız? : Dövme Kültürü ve Dövme Türleri. 27 Mayıs 2015 tarihinde http://www.themagger.com/dovme-kulturu-dovme-turleri/ adresinden erişildi.

Bauman Z. (2001). Bireyselleşmiş Toplum. (Çev.). Y.Alogan, Ayrıntı Yayınları, İstanbul.

Özbek M. (2000). Dünden Bugüne İnsan. İmge Kitabevi Yayınları, Ankara.

 Ertan C. (2013). Kültürel Bir İfade Aracı Olarak Dövme ve Farklı Toplumsal Bağlamlardaki Görünümleri. Tuna M. ( Ed.), Uluslar arası Katılımlı 7. Ulusal Sosyoloji Kongresi bildiriler kitabı içinde ( ss. 189-199). Muğla: Sıtkı Koçman Üniversitesi.

The 15 Most Popular Tattoos of 2015 According to Tattoo Artists. 23 Kasım 2015 tarihinde http://blog.tattoodo.com/2015/11/15-popular-tattoos-2015-according-tattoo-artists/  adresinden erişildi.

The Pros and Cons of Tattoos. 23 Kasım 2015 tarihinde http://blog.tattoodo.com/2015/03/pros-cons-tattoos/ adresinden erişildi.

Why some ink enthusiasts are tattooing their eyeballs- and risking blindness. 10 Aralık 2015 tarihinde https://www.washingtonpost.com/news/morning-mix/wp/2015/02/04/why-some-ink-enthusiasts-are-tattooing-their-eyeballs-and-risking-blindness/ adresinden erişildi.

The scary new tattoo craze: Eyeball inking 10 Aralık 2015 tarihinde  http://www.news.com.au/technology/science/human-body/the-scary-new-tattoo-craze-eyeball-inking/news-story/06f4cdf16de9eb9d2dcb31748d5ee629 adresinden erişildi.

Professionals with Tattoos, What’s the Problem with That?. 11 Aralık 2015 tarihinde http://blog.tattoodo.com/2014/01/professionals-tattoos-whats-problem/ adresinden erişildi.

5 Tips on Getting Yoır First Tattoo, from Real Tattoo Artists. 11 Aralık 2015 tarihinde http://blog.tattoodo.com/2015/01/5-tips-getting-first-tattoo-real-tattoo-artists/ adresinden erişildi.

Why Having Tattoos Means You’re Agressive, According to the Science. 11 Aralık 2015 tarihinde  http://www.rebelcircus.com/blog/why-having-tattoos-means-youre-aggressive-according-to-science/1#.VmoHpIcbut0.facebook  adresinden erişildi.

Bir 21. Yüzyıl Meselesi: Dövme Yaptırmak ya da Yaptırmamak. 14 Ekim 2015 tarihinde https://tumzamanlar.wordpress.com/2014/09/23/bir-21-yuzyil-meselesi-dovme-yaptirmak-ya-da-yaptirmamak/ adresinden erişildi.

An Illustrated Guide to Russian Criminals Tattoos in the Soviet Era. 1 Aralık 2015 tarihinde http://blog.tattoodo.com/2015/11/illustrated-guide-russian-criminals-tattoos-soviet-era/ adresinden erişildi.

Black Ink in Tattoos May Shield You from Skin Cancer. 1 Aralık 2015 tarihinde http://blog.tattoodo.com/2015/08/black-ink-tattoos-may-shield-skin-cancer/ adresinden erişildi.

El Salvador’s Tattooed MS-13 Gang Members are Dangerous That Even Prison Guards are Terrified of Them. 1 Aralık 2015 tarihinde http://blog.tattoodo.com/2015/09/el-salvadors-tattooed-ms-13-gang-members-dangerous-even-prison-guards-terrified/ adresinden erişildi.

Ethnic Tattoo and Its Influences. 30 Eylül 2015 tarihinde http://luckyfishart.com/pages/ethnic-nationality-tattoos  adresinden erişildi.

Indian Larry: The Big Chief of Tattooed Bikers. 11 Aralık 2015 tarihinde http://blog.tattoodo.com/2015/11/indian-larry-big-chief-tattooed-bikers/  adresinden erişildi.

Kuşadalı Dövmeciler hem Sevinçli hem de Kırgın; “Yanlış Bir Uygulama Yüzünden İş Yerlerimiz 21 Gün Kapalı Kaldı”. 14 Ekim 2015 tarihinde http://haberciniz.biz/kusadali-dovmeciler-hem-sevincli-hem-de-kirgin-yanlis-bir-uygulama-yuzunden-isyerler-682798h.htm adresinden erişildi.

Father Tattooed By Child Is Accused Of Child Abuse. 11 Aralık 2015 tarihinde http://www.rebelcircus.com/blog/tag/father-tattooed-by-child-is-accused-of-child-abuse/ adresinden erişildi.

A History of Chinese Tattoos and Chinese Tattooing Traditions. 1 Ekim 2015 tarihinde http://traditions.cultural-china.com/en/14Traditions9157.html adresinden erişildi.

Woman Gets Facebook Friend Sleeve Tattoo. 1 Aralık 2015 tarihinde http://blog.tattoodo.com/2015/01/woman-gets-facebook-friend-sleeve-tattoo/ adresinden erişildi.

Origin of the Tattoo: 5300 Years in the Making. 15 Aralık 2015 tarihinde http://blog.tattoodo.com/2014/09/origin-tattoo-5300-years-making/ adresinden erişildi.

Tattoos That Tattoo Artists Refuse To Do. 15 Aralık 2015 tarihinde http://www.rebelcircus.com/blog/tattoos-that-tattoo-artists-refuse-to-do/1#.VnBypztk7UI.facebook adresinden erişildi.

10 Fun&Clever Amputee Tattoos. 15 Aralık 2015 tarihinde http://blog.tattoodo.com/2014/08/10-fun-clever-amputee-tattoos/ adresinden erişildi.

11 of the Wildest Ex Tattoo Cover Ups. 15 Aralık 2015 tarihinde http://www.rebelcircus.com/blog/11-of-the-wildest-ex-tattoo-cover-up/1#.Vm-0FscHSZg.facebook adresinden erişildi.

Studies Show That Getting Tattooed is Good for You. 15 Aralık 2015 tarihinde http://www.rebelcircus.com/blog/studies-show-that-getting-tattooed-is-good-for-you/1#.Vm8nhJpmkhA.facebook adresinden erişildi.

People Reveal Their Parents’ Reaction to Their First Tattoos. 16 Aralık 2015 tarihinde http://www.rebelcircus.com/blog/people-reveal-their-parents-reaction-to-their-first-tattoos/1#.VnFwmbdHHTg.facebook adresinden erişildi.

Nude Tattoed Women of the Past. 16 Aralık 2015 tarihinde http://blog.tattoodo.com/2015/06/nsfw-nude-tattooed-women-past/  adresinden erişildi.

Hair Tattoos for Balding Men. 16 Aralık 2015’te http://tattoobuzz.com/2523789-11364369 adresinden erişildi.

Inked-up Brides Who Look Absolutely Stunning on Their Wedding Day. 16 Aralık 2015 tarihinde http://tattoobuzz.com/2523789-12163819 adresinden erişildi.

Tattoos: How Much Does It Hurt?. 16 Aralık 2015 tarihinde http://blog.tattoodo.com/2014/01/tattoo-pain-chart/ adresinden erişildi.

He’s Covered in Tattoos, But the Reason Behind Them will Break Your Heart. 16 Aralık 2015 tarihinde http://tattoobuzz.com/2523789-16070321 adresinden erişildi.

100 Years of American Tattoo History in One Week. 16 Aralık 2015 tarihinde http://blog.tattoodo.com/2015/11/100-years-american-tattoo-history-one-week/ adresinden erişildi.

A Brazilian Tattoo Artist is Turning Scars into Something Beautiful. 16 Aralık 2015 tarihinde  http://blog.tattoodo.com/2015/09/brazilian-tattoo-artist-turning-scars-something-beautiful/ adresinden erişildi.

Tattoo Artist Vincent Castiglia Paints with His Own Blood. 16 Aralık 2015 tarihinde http://blog.tattoodo.com/2015/12/tattoo-artist-vincent-castiglia-paints-blood/ adresinden erişildi.

12 Amazing &Painful Hand-Poked Tattoos. 16 Aralık 2015 tarihinde http://blog.tattoodo.com/2015/01/12-amazing-painful-hand-poked-tattoos/ adresinden erişildi.

Siberian Princess Reveals Her 2.500 Year Old Tattoos. 16 Aralık 2015 tarihinde http://siberiantimes.com/culture/others/features/siberian-princess-reveals-her-2500-year-old-tattoos/ adresinden erişildi.

13 Ancient Symbol Tattoos and Their Meanings. 16 Aralık 2015 tarihinde http://blog.tattoodo.com/2015/12/13-ancient-symbol-tattoos-meanings/ adresinden erişildi.

Tattoo Psychology: Art or Self Destruction? Modern –Day Social Branding. 14 Mart 2017 tarihinde http://www.huffingtonpost.com/reef-karim-do/psychology-of-tattoos_b_2017530.html adresinden erişildi.

Why do people go back for more and more tattoos? 16 Mart 2017 tarihinde http://www.bbc.com/news/magazine-24296713 adresinden erişildi.

Dannie Kjeldgraad and Anders Bengtsson (2005), “Consuming the Fashion Tattoo”, in NA – Advances in Consumer Research Volume 32, eds. Geeta Menon and Akshay R. Rao, Duluth MN: Association for Consumer Research, Pages: 172-177.

Explaining the Current Popularity and Acceptability of Tattooing. 13 Şubat 2018 tarihinde https://www.ssoar.info/ssoar/bitstream/handle/document/48888/ssoar-hsr-2016-3-rees-From_Outsider_to_Established_-.pdf?sequence=1 adresinden erişildi.

Meryem UZAK. (2010). Kuran ve Sünnete göre İnsan Bedenine yönelik Estetik Amaçlı Müdahaleler. Harran Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Temel İslam Bilimleri, Şanlıurfa.

Mieko YAMADA. (2009). Westernization and Cultural Resistance of Tattooing Practices in Contemporary Japan International Journal of Cultural Studies. 12 (4) , 319-388. Sage Publications.

Çin Futbol Federasyonu Dövmeyi Yasakladı. 29 Nisan 2018 tarihinde https://www.yenisafak.com/spor/cin-futbol-federasyonu-dovmeyi-yasakladi-3180734 adresinden erişildi.

Erhat A. (1973). Herodot Tarihi. İstanbul: Remzi Kitabevi

ÖZET

   Dövme, kadim tarihi olan bir uygulamadır. Fakat bu çalışmada kadim tarihe sahip olan dövme değil modern, çağdaş gibi sıfatlar ile kullanabileceğimiz dövme çalışılmıştır. Bu uygulamanın çeşitli yapılış sebepleri ve çeşitli yapılış yolları var. Bu yollar kişiden kişiye değişebildiği gibi bir hevesle de yapılabilmektedir.

  Bu çalışmada dövmenin nasıl yapıldığından ziyade dövmenin yaptırılmasındaki motivasyon sebepleri, dövmenin toplumda kabul görüp görmediği, dövme yapan ve yaptıranların ne gibi sorunları olduğu araştırılmıştır.

   Dövmenin sosyoekonomik durum, yaşanılan mekan ve çevreye göre farklılıkları da görüşme ve katılarak gözlem yollarıyla araştırılmıştır.

   Araştırmada özellikle bir konu üzerinde durulmamış ‘dövme’ konusuna genel olarak bakılmıştır. Katılımcılara müdahale edilmeden dövme hakkında bildikleri bütün bilgi elde edilmeye çalışılmıştır.

   Çalışmada, Ankara ili üzerinden ‘geleneksel dövme’den elden geldiğince uzak durulup ‘modern dövme’ ile ilgilenilmiştir.

Anahtar Kelimeler: Dövme, modern dövme, kent dövmesi, dövme sanatı, dövme zanaatı, dövme kültürü, dövmeci, dövme sanatçısı

  

ABSTRACT

   Tattoo is an ancient practice but in this study we aren’t interested in ancient tattoos, we interested in tattoos that we use modern, contemporary words as adjectives. This practice has many states of being made and application methods. This methods can change to single person or can be done with enthusiasim.

   In this study we studied ‘the reasons of tattooing motivations, do tattoos accept or not accept in society? What kind of poblems do tattooists and tattooed people have?’

   At research we studied the difference of tattoo in social and economic situation, in living places and environment by using interview, observation and participant observation.

   At research studied tattoo not only one topic but in a holistic way.  In interviews try to get all information from participants that they know  everything about tattoo without impressing.

   At research interested in modern tattoos  and try tos tay away as possible as from traditional tattoos and the study was materialized in Ankara province.

Key Words: Tattoo, modern tattoo, city tattoo, tattoo art, tattoo craft, tattoo culture, tattooist, tattoo artist

---

[1] http://dergipark.gov.tr/download/article-file/411858

[2] Bulletin of the Transilvania University of Braşov Series VI: Medical Sciences Vol. 7 (56) No. 2 - 2014

[3] https://www.tattoodo.com/a/2015/11/the-15-most-popular-tattoos-of-2015-according-to-tattoo-artists/

[4] http://www.aktuelarkeoloji.com.tr/dunyanin-en-eski-dovmesi-buz-adam-otzinin--

[5] Bakınız Ek 3 sayfa 62,63

[6] Bakınız Ek 1 ve 2 sayfa 53,58

[7] Herodot Tarihi, İkinci Kitap 177.sayfa, 113.bölüm

[8] Herodot Tarihi, Beşinci Kitap 366. Sayfa 6.bölüm

[9]  Herodot Tarihi, Beşinci kitap, 378.sayfa, 35.bölüm

[10] Wilson Sarah E., Marks of Identity: The Performance of Tattoos Among Women in Contemporary American Society, 2008.

[11] Çerikan F. U. ; Alanko M.R., 2016

[12] Bakınız Ek 1 Yanıt 4, sayfa 53,54

[13] Bakınız Ek 1 Dövme Yanıt 3, sayfa 53

[14] National Geographic Şubat 2015

[15] Sayısal verilere Ekler bölümünden erişebilirsiniz.

[16] https://www.redcrossblood.org/donating-blood/eligibility-requirements/eligibility-criteria-alphabetical-listing

[17] Bakınız fotoğraflar bölümü 31.fotoğraf sayfa 99

[18] Bakınız Ek 1 yanıt 8, sayfa 55

[19] Ek 1 dövme yanıt 13, sayfa 56

[20] Grips

[21] Bakınız Ek 2, 5.soru sayfa 58, yanıt sayfa 60

[22] Bakınız Ek 1, soru 12 sayfa 55, yanıt 12 sayfa 58

[23] http://www.ncsl.org/research/health/tattooing-and-body-piercing.aspx

[24] http://self.gutenberg.org/articles/eng/Legal_status_of_tattooing_in_the_European_Union

[25] http://www.reitix.com/Makaleler/Sanat-ile-ilgili-Soylenmis-Guzel-Sozler/ID=1212

[26] https://www.cafrande.org/sanat-nedir-lev-nikolayevic-tolstoy-ve-sanata-bakisi/

[27] Ek 2 ,soru 5 sayfa 60, yanıt 5 sayfa 62

[28] Bakınız fotoğraf 50

[29] http://www.hurriyet.com.tr/kelebek/saglik/dovmeleri-yuzunden-mra-almadilar-28640403,  http://www.mynet.com/haber/saglik/dovme-yaptiracaklar-aman-dikkat-224052-1

[30] Kadın ve erkek

[31]  Bakınız Ek 1 yanıtlar sayfa 57

[32] Bakınız fotoğraf 2 sayfa 95

[33] Bakınız fotoğraf 6 ve 8 sayfa 96, fotoğraf 26 sayfa 101, fotoğraf 27 ve 29 sayfa 101

[34] Bakınız fotoğraf 3 sayfa 95, fotoğraf 5 sayfa 96, fotoğraf 20 sayfa 99, fotoğraf 21 ve24 sayfa 100, fotoğraf 32 sayfa 102

[35] Bakınız fotoğraf 7 sayfa 96

[36] Bakınız fotoğraf 12 sayfa 97

[37] Ek 3 yanıt 8 sayfa 74

[38] Ek 1 yanıt 6 sayfa 54, yanıt 7 sayfa 55

[39] Bakınız fotoğraf 33 sayfa 103

[40] Bakınız fotoğraf 15 sayfa 98

[41] Mieko Yamada (2009) Westernization and Cultural Resistance of Tattooing Practices in Contemporary Japan.

[42] Meryem Uzak (2010) Kur’an ve Sünnete göre İnsan Bedenine Yönelik Estetik Amaçlı Müdahaleler, s.53.

[43] Sarah E. Wilson (2008) “Marks of Identity: The Performance of Tattoos Among Women in Contemporary American Society”, Ertan C. (2017). Dövmeli Bedenler. Ankara: Phoenix Yayınevi.

[44] Nil Desperandum